Bauxite Việt Nam

Thiền Lâm

Trùng với thời gian Tổng thống Trump dự Hội nghị thượng đỉnh kinh tế APEC Đà Nẵng mà được báo chí đảng tung hô “thành công tốt đẹp” và “Việt Nam là nước hưởng lợi kinh tế lớn nhất trong APEC”, Tập đoàn dầu khí khổng lồ ExxonMobil của Mỹ đã mang lại nỗi thất vọng lớn lao cho giới chóp bu Việt Nam: ngày 7/11/2017, Chủ tịch Liam Mallon của Công ty Phát triển ExxonMobil đã tuyên bố sẽ hoãn dự án hợp tác với Việt Nam trên biển Đông tới năm 2019.

Vài tháng trước Hội nghị APEC 2017, ExxonMobil còn được Hà Nội bật đèn xanh cho việc thông báo chính thức khởi động dự án đầu tư khai thác khí đốt tại mỏ Cá Voi Xanh. Khi đó, báo chí nhà nước đã hoan hỉ như thể “sống lại” sau vụ Bãi Tư Chính tháng Bảy năm 2017 – khi Repsol, một công ty Tây Ban Nha liên doanh với PetroVietnam để khai thác dầu khí tại khu vực này đã bị vài trăm tàu Trung Quốc bao vây và gây sức ép đến nỗi cuối cùng Repsol phải lặng lẽ rút lui khỏi Bãi Tư Chính, trong lúc toàn thể Bộ Chính trị lẫn Bộ Quốc phòng Việt Nam ngậm tăm lẫn ngậm đắng nuốt cay vì “có tiền trong túi mà không lấy được”.

Vào tháng Giêng năm 2017, Tập đoàn dầu khí ExxonMobil của Mỹ đã trở thành nhà khai thác khí đốt lớn nhất của Việt Nam sau khi ký kết một hợp đồng trị giá 10 tỷ đô la để khai thác dầu khí trên biển Đông với PetroVietnam. Hợp đồng giữa hai bên được ký ngày 13/1/2017 trong khi Ngoại trưởng John Kerry đang ở thăm Việt Nam và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng đang đi thăm Trung Quốc.

    Phó Chủ tịch ExxonMobil, Robert Franklin tham dự CEO Sumit tại APEC Việt Nam 2017Ảnh: Đại Kỷ nguyên

ExxonMobil từng thăm dò và hợp tác với Việt Nam để khai thác mỏ khí đốt Cá Voi Xanh ngoài khơi Quảng Nam, Quảng Ngãi. Mỏ này có trữ lượng khoảng 150 tỷ mét khối.

Kể từ khi Trung Quốc tuyên bố “đường Lưỡi Bò” 9 đoạn chiếm tới 90% diện tích Biển Đông, nhiều hãng dầu khí khác của Mỹ đã bỏ cuộc trước áp lực từ Trung Quốc. Nhưng ExxonMobil vẫn tiếp tục thăm dò và tập đoàn này đã phát hiện mỏ khí đốt lớn nhất của Việt Nam từ trước đến nay, nằm cách đất liền khoảng 100km.

Một lợi thế lớn cho Việt Nam là mỏ Cá Voi Xanh hoàn toàn nằm ngoài bản vẽ “đường lưỡi bò” của Trung Quốc, do đó giới chóp bu Việt nam không phải quá lo sợ về phản ứng của Bắc Kinh nếu PetroVietnam liên doanh với Mỹ để khai thác khí đốt tại đây.

Có thể xem mỏ Cá Voi Xanh là dự án dầu khí lớn nhất của Việt Nam. Dự kiến khai thác khí ở mỏ này sẽ đóng góp gần 20 tỷ đô la vào ngân sách Việt Nam.

Trong bối cảnh ngân sách Việt Nam đang nhanh chóng cạn kiệt và đặc biệt đang quá thiếu ngoại tệ để trang trải nợ quốc tế – lên tới 10 - 12 tỷ USD/năm – và để phục vụ cho nhu cầu nhập khẩu hàng hóa từ các nước, đồng thời phải bảo đảm dự trữ ngoại hối, 20 tỷ USD là con số rất đáng để giới lãnh đạo Việt Nam tỏ một chút can đảm trước “đồng chí tốt” Trung Quốc.

Tuy nhiên cho tới nay vẫn chưa rõ nguyên nhân nào là chính – do Trung Quốc gây sức ép khiến Việt Nam có thể phải điều đình để ExxonMobil hoãn khai thác mỏ Cá Voi Xanh, hay nguyên nhân thuộc về ExxonMobil.

Tờ Diplomat cho biết Chủ tịch Liam Mallon của Công ty Phát triển ExxonMobil đã giải thích cho việc trì hoãn quyết định đầu tư vào mỏ Cá Voi Xanh tới năm 2019 là vì “chúng tôi cần phải đạt được một số thỏa thuận cụ thể” trước khi triển khai đầu tư chính thức.

Nhưng dù với nguyên do gì, đây cũng là một thất bại tạm thời đối với ngân sách Việt Nam, trong đó có ngân sách của đảng cầm quyền.

Kết thúc APEC Đà Nẵng, giới chóp bu Việt Nam đã không “đạt chỉ tiêu” ký kết với các nước Hiệp định TPP-11 (không có Mỹ). Thậm chí hiệp định này suýt nữa đổ vỡ khi Canada bất đồng với một số quốc gia.

Riêng trong quan hệ với Mỹ, Việt Nam cũng không nhận được bất kỳ tín hiệu nào về Hiệp định thương mại Việt - Mỹ.

Vào lúc kết thúc APEC và cũng chấm dứt các cuộc gặp đa phương lẫn song phương giữa chủ nhà Việt Nam với người Mỹ và lãnh đạo những quốc gia khác, ngoài một hiệp định khung về việc Hàn Quốc cung cấp khoảng 1,5 tỷ USD tín dụng trong giai đoạn 2016 - 2020 cho Việt Nam, ngoài con số 12 tỷ USD trao đổi thương mại giữa Việt Nam và Mỹ mà chẳng ai biết có thực chất hay không, và dù có mặt của Tổng Giám đốc Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) Christine Lagarde…, đã chẳng thấy hiện ra một lời hứa hẹn nào, càng không hiện ra lời cam kết nào nào từ người Mỹ hay các nước khác về cung cấp viện trợ hoàn lại hoặc tín dụng lãi suất ưu đãi cho Việt Nam – một đòi hỏi mà chưa bao giờ đảng lại gây sức ép lớn đến thế đối với phía chính phủ để ít ra phải “vay để đảo nợ”.

Hiện thời, hợp đồng mà PetroVietnam ký với ExxonMobil đã cố định và không thể thay đổi, cho dù ExxonMobil có hoãn việc khai thác khí đốt tại mỏ Cá Voi Xanh đến năm 2019 hoặc trễ hơn nữa.

T.L.

Nguồn: http://www.baocalitoday.com/chinh-su-viet-nam/exxonmobil-hoan-ca-voi-xanh-ngan-sach-vn-tre-thu-20-ty-usd.html