Bauxite Việt Nam

Đoàn Hưng Quốc

Thế giới biết đến “đường lưỡi bò” và “con đường tơ lụa” như hai đại kế hoạch thể hiện tham vọng của Trung Hoa. Riêng “Made In China 2025” trước đây ít được nhắc đến nhưng ngày càng nổi cộm vì đây là thời điểm Bắc Kinh muốn thắng cuộc đua dẫn đầu trong 10 ngành công nghệ chủ lực gồm người máy, xe lái tự động, xe điện, trí thông minh nhân tạo, sinh học, hàng không, năng lượng tái tạo, siêu vi tính và điện thoại 5G.

Cựu Cố vấn Steve Bannon (nay bị sa thải và thất sủng) từng tiên đoán rằng Mỹ chỉ có từ 5-10 năm để ngăn chận đà vươn lên của Trung Quốc còn không thì quá trễ [1].

Nhà bình luận Thomas Friedman viết trên báo New York Times ngày 05/02/2018 trong cuộc đàm phán về mậu dịch hiện đang xảy ra ở Bắc Kinh các chuyên gia Âu Châu, Hoa Kỳ và Trung Quốc đều khẳng định đây là giai đoạn quyết định trên bàn cờ Mỹ-Trung vào thế kỷ 21 [2].

Riêng người viết nhận xét tham vọng của Bắc Kinh sẽ không ngừng tại đó và gồm 3 bước tiếp nối:

1. Made in China 2025 – Sản xuất từ Trung Quốc 2025

2. Innovated in China 2035 – Phát minh từ Trung Quốc 2035

3. Dominated by China 2050 – Thống trị thế giới 2050

(2049 cũng là kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Cộng Hòa Nhân Dân Trung Quốc).

Ngay trong thời điểm quan trọng nhất, Hoa Kỳ lại bị khủng hoảng về chính trị, mâu thuẫn trong quần chúng, chia rẽ giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ, không thoát ra khỏi vũng lầy Afghanistan, Iraq và Syria, nợ nần chồng chất, bị chi phối vì Bắc Hàn và Iran. Nhiều người tin vào sự “mầu nhiệm” của nền dân chủ nhưng nếu nhìn vào bàn cờ trước mắt thì không có gì bảo đảm Mỹ sẽ thắng.

Bắc Kinh khẳng định họ sẽ không nhượng bộ trên hai đòi hỏi chính của Trump gồm (1) cắt giảm thâm thủng mậu dịch bớt 100 tỷ USD; (2) chậm lại tiến độ đầu tư 300 tỷ USD vào kế hoạch “Made in China 2025” [3]. Giới lãnh đạo tin rằng chiến tranh mậu dịch nếu xảy ra sẽ được quyết định bởi bên nào lì chịu đòn hơn là con số thiệt hại, bởi chế độ toàn trị tại Trung Quốc khi đó sẽ hô hào đoàn kết người Hán tốt hơn nên dân chủ của Tây phương bị chia rẽ một khi quyền lợi kinh tế bị xâm phạm.

Nhiều chuyên gia phê bình Trump tự cô lập ra khỏi tổ chức quốc tế và các nước bạn. Tuy nhiên khiếu kiện ra WTO thường kéo dài 10-15 năm vẫn không kết thúc. Đối với Âu châu, giả sử hảng Boeing của Mỹ bị Trung Quốc cấm vận thì Airbus của Pháp-Đức sẽ nhảy vào trám chổ trống dành hợp đồng. Còn về TPP thì những nước như Việt Nam trước đây chỉ tìm cợ hội bán thêm hàng sang Hoa Kỳ chớ không hề có ý định nghiêng thêm về bên nào trong cuộc tranh hùng Mỹ-Trung.

Các nhà lãnh đạo khác như Duterte (Phi), Erdogan (Thổ), Viktor Orban (Tiệp), v.v. chỉ nhìn vào gió mạnh chiều nào theo chiều đó chớ không tin vào các tổ chức quốc tế nhất là khi các nền móng của trật tự quốc tế đang lung lay.

Một độc giả trên báo New York Times góp ý rằng Lenin từng phê bình Tây Âu sẽ bán cả sợi dây dùng để treo cổ mình; nhưng nước Nga của Lenin ngu quá nên không đủ tiền mua dây, còn Trung Quốc khôn ngoan dùng món mồi lợi lộc nhử dần cho đến khi họ siết chặt thòng lọng.

*

[1] Steve Bannon says U.S. in Economics War with China. Reuters, 08/17/2017

[2] The U.S. and China Are Finally Having It Out. New York Times, 05/02/2018

[3] China is Set to Take a Hard Line on Trump’s Trade Demands. New York Times, 05/02/2018

Đ.H.Q.

Tác giả gửi BVN