Bauxite Việt Nam

LS Ngô Ngọc Trai

22-2-2025

Thông tin mới đây được biết vụ án nhà báo Huy Đức sẽ được đưa ra xét xử vào ngày 27/2, trong đầu nghĩ đến một ngày nào đó điều luật 331 về “Lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” sẽ được Quốc hội bãi bỏ.

Đây là điều luật bất hợp lý, quyền tự do dân chủ, ví như quyền tự do ngôn luận, là để công dân thực hiện, thật là phi lý khi lại quy cho là lợi dụng.

Tất nhiên quyền tự do dân chủ không phải là muốn làm gì thì làm, người thực hiện quyền gây ra hậu quả xấu cho người khác có thể sẽ bị chế tài thông qua cơ chế về khởi kiện yêu cầu xin lỗi công khai và bồi thường.

Mấy năm trước mình bào chữa cho một trường hợp về tội danh lợi dụng quyền tự do dân chủ, bị cáo mình bào chữa chỉ chịu hình phạt sáu tháng tù, đó là mức án khá thuận lợi nhẹ nhàng khi so với nhiều vụ án khác. Điều đáng nói là một số cá nhân lãnh đạo địa phương mà bị cáo được cho là đã nói xấu thì sau đó vài năm lại bị khởi tố hình sự liên quan đến một dự án ở tỉnh Thanh Hóa.

Qua kinh nghiệm đó cho mình thấy sự mâu thuẫn của điều luật 331 với những điều luật về quyền giám sát, quyền làm chủ của công dân. Khi thực hiện các quyền giám sát và quyền làm chủ, công dân không khỏi tránh việc đưa ra những lời nhận xét đánh giá có tính tiêu cực về cán bộ – công bộc, nhưng đó là hành vi phạm tội hay là quyền?

Việc xử lý hình sự vấn đề ngôn luận như vậy gây trở ngại cho quyền giám sát và ảnh hưởng tới chất lượng hiệu quả của quản trị địa phương hoặc quốc gia ra sao. Dẫu rằng một quốc gia đang phát triển thì hệ thống pháp luật cũng còn đang trên đà phát triển, không tránh khỏi là trong tiến trình đó vẫn còn tồn tại đâu đó những quy định pháp lý cần được chỉnh sửa.

Cho tới nay đất nước sau nhiều chục năm đổi mới hội nhập đã đạt được những bước phát triển tích cực về kinh tế và dân trí, internet phát triển, báo chí điện tử và mạng xã hội hàng ngày cung cấp biết bao thông tin sự kiện quốc tế mà theo đó người dân trong nước chứng kiến công dân các nước thực hiện các quyền tự do dân chủ.

Cử tri các nước được phép nói những gì, làm những gì trong mối tương quan với lãnh đạo nước họ, hẳn mọi người đã nhiều lần chứng kiến qua truyền thông báo chí những hình ảnh về biểu tình, hình nộm, băng rôn, khẩu hiệu.

Trong bối cảnh thông tin như vậy, thật khó mà người dân trong nước miễn nhiễm trước những câu chuyện từ nước ngoài, có một sự tất yếu nhất định trong những việc thực hành làm theo các quyền tự do dân chủ, song nếu cứ lấy nhận thức cũ mà xử lý hình sự thì sẽ gây tổn hại cho xã hội và đi ngược lại xu hướng phát triển.

Nhìn lại thì thấy, sự thay đổi quan niệm nhận thức là một phần của đời sống xã hội cũng như đời sống pháp lý, mới đây các cơ quan đã thay đổi quan điểm khi đưa ra quyết định là không kỷ luật đảng viên sinh con thứ ba, hoặc như vừa qua nhiều văn bản pháp luật cũng được điều chỉnh sửa đổi cùng với những thay đổi quan điểm về tổ chức bộ máy nhà nước, tinh giản sáp nhập bộ ban ngành.

Lấy những thay đổi đó làm nền móng soi chiếu, có thể tin rằng xã hội sẽ đạt được những bước tiến bộ mới về chuyện ngôn luận và điều luật 331 sẽ sớm được bãi bỏ.

N.N.T.

Nguồn: FB NGô Ngọc Trai