Bauxite Việt Nam

Jason Rezaian

29.03.2025 

(VNTB) – Điều duy nhất mà những người này phạm phải là viết báo ở các quốc gia độc tài.

Khi những người cai ngục Iran nói với tôi, với vẻ mặt nghiêm túc, rằng tờ báo của tôi – The Post (Tờ Washington Post) – không tồn tại, thật dễ dàng lên tiếng cười nhạo. Bây giờ tôi đang tự hỏi 10 nhà báo dũng cảm đang bị giam giữ này, những người đã từng làm việc cho Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, Đài Châu Âu Tự do và Đài Châu Á Tự do đang nghĩ gì khi họ nhận được tin tức về sự sụp đổ của những cơ quan truyền thông này. Chúng ta có trách nhiệm giành lại tự do cho họ. Năm người đến từ Việt Nam. Một người là cộng tác viên của VOA, Phạm Chí Dũng, bị kết án 15 năm tù vì những gì tòa án gọi là “hành động nguy hiểm” chống lại nhà nước. Bốn người còn lại đóng góp cho Ban tiếng Việt của Đài Á Châu Tự Do.

Blogger Việt Nam Trương Duy Nhất trong phiên tòa xét xử tại Hà Nội vào ngày 9 tháng 3 năm 2020. (Vietnam News Agency/AFP/Getty Images)

Trương Duy Nhất mất tích vào năm 2019 khi đang cố gắng xin tỵ nạn chính trị tại Thái Lan. Chính quyền quốc gia này đã giao nộp ông cho chính phủ Việt Nam vào năm 2020, ông bị kết án 10 năm tù vì tội lừa đảo công chúng. Nguyễn Tường Thụy, người trước đây đã làm chứng trước Quốc hội Hoa Kỳ về tình trạng đàn áp phương tiện tự do báo chí tại quê nhà, đang thụ án 11 năm tù vì tội phỉ báng chính phủ. Nguyễn Lân Thắng đã bị kết án 6 năm tù và 2 năm quản chế vào năm 2023 với cáo buộc tuyên truyền chống nhà nước. Nguyễn Vũ Bình đã bị bắt vào năm ngoái và cũng bị buộc tội tuyên truyền chống nhà nước.

Nguyễn Lân Thắng xem một trận bóng đá tại Hà Nội vào ngày 9 tháng 7 năm 2017. (Hoang Dinh Nam/AFP/Getty Images)

Tại Myanmar, cộng tác viên VOA Sithu Aung Myint đã bị bắt vào năm 2021, bị buộc tội kích động và phỉ báng lực lượng vũ trang và nhà nước. Năm 2022, ông bị kết án ba năm lao động khổ sai.

Farid Mehralizada, một nhà báo tài chính đưa tin về các vấn đề kinh tế cho RFE/RL tại quê hương Azerbaijan, đã bị bắt vào năm 2024 vì tội âm mưu buôn lậu ngoại tệ. Ihar Losik là một nhà báo của Ban Belarus thuộc RFE/RL, người đã bị bắt vào năm 2020 sau khi bị buộc tội sử dụng kênh Telegram của mình để “chuẩn bị phá vỡ trật tự công cộng” trước cuộc bầu cử tổng thống năm đó.

Nika Novak, một nhà báo của Ban tiếng Nga thuộc RFE/RL, đã bị bắt tại nhà riêng vào Ngày Giáng sinh năm 2023 và bị buộc tội “hợp tác với một tổ chức nước ngoài trên cơ sở bí mật”. Một cộng tác viên người Ukraine của RFE/RL, Vladyslav Yesypenko, đã bị bỏ tù tại Crimea do Nga chiếm đóng kể từ năm 2021, khi anh ta bị buộc tội sở hữu và vận chuyển thuốc nổ, và thu thập thông tin tình báo cho Ukraine. Cuối cùng, anh đã bị kết án 6 năm tù trong một phiên tòa xét xử kín.

Các cáo buộc nghe có vẻ khác nhau, nhưng đừng nhầm lẫn: Điều duy nhất mà những người này phạm phải là viết báo ở các quốc gia độc tài. Sự tồn tại của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ, Đài Châu Âu Tự do và Đài Tự do Châu Á đã chứng minh rằng Hoa Kỳ đã đi trước nhiều quốc gia khác rất xa trong việc ủng hộ nguyện vọng được tự do và có thông tin của những người dân thường trên khắp thế giới. Là một biểu hiện của sức mạnh mềm của Hoa Kỳ, đây là điều mà công dân Hoa Kỳ có thể tự hào.

Tuy nhiên, vào ngày 14 tháng 3, Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp ra lệnh rằng “các thành phần và chức năng không theo luật định” của nhiều cơ quan chính phủ “phải được loại bỏ ở mức tối đa phù hợp với luật hiện hành”. Trong số đó có Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ, cơ quan giám sát công việc của tất cả các tổ chức truyền thông kể trên. Trong những ngày tiếp theo, rất nhiều nhà báo và nhà sản xuất bắt đầu nhận được thông báo nghỉ việc và các nhà thầu được thông báo rằng hợp đồng của họ sẽ sớm bị chấm dứt. 

Bill McCarren, giám đốc Trung tâm Tự do Báo chí tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia, đã nói với tôi rằng “VOA, RFE và RFA đã cho chúng ta thấy được tin tức nên được loan như thế nào và các chương trình đào tạo của họ đã cung cấp cho các nhà báo đầy tham vọng những công cụ để sản xuất báo chí độc lập. Không có gì có thể mang tính Mỹ hơn thế nữa”. “Nếu bạn tin rằng nền dân chủ phụ thuộc vào báo chí độc lập – như những Người sáng lập của chúng ta đã từng – thì bạn phải kinh hoàng khi chứng kiến ​​cảnh các tổ chức này bị phá hủy”. Nhưng hãy tạm gác lại sự khôn ngoan của việc đóng cửa các cơ quan báo chí này. Chúng ta có nhiệm vụ giành lại tự do cho các nhà báo bị giam giữ oan vì làm việc thay cho chúng ta. Hơn nữa, nhiều nhà báo bị sa thải là những người lưu vong từ hàng chục quốc gia trên khắp thế giới. Nhiều người từng làm việc cho các tổ chức này tại Washington có thể bị trục xuất về quê hương, nơi nhiều người sẽ phải đối mặt với án tù – hoặc tệ hơn. Chúng ta cũng có trách nhiệm với họ.

Chính quyền Trump đã thể hiện cam kết đáng ngưỡng mộ trong việc đưa những người Mỹ bị giam giữ ở nước ngoài trở về, nhưng cho đến nay vẫn cứng rắn với những người không phải công dân Hoa Kỳ. Tuy nhiên, những trường hợp này không liên quan đến vấn đề nhập cư. Đây là vấn đề về nghĩa vụ và trách nhiệm chứ không phải bỏ rơi những người liều mạng để ủng hộ các giá trị của người Mỹ.

J.R.

VNTB gửi BVN 

*

Đọc thêm:

Tòa tạm thời ngăn không cho Trump đóng cửa VOA

March 28, 2025 

NEW YORK (NV) – Một chánh án liên bang hôm Thứ Sáu, 28 Tháng Ba, ra phán quyết tạm thời ngăn không cho chính quyền Tổng Thống Donald Trump đóng cửa Đài Tiếng Nói Hoa Kỳ (VOA), theo nhật báo The Arizona Republic.

Phán quyết của ông J. Paul Oetken, chánh án liên bang ở New York, có hiệu lực ít nhất 21 ngày. Phán quyết này là trở ngại mới nhất cho nỗ lực của Tổng thống Trump đóng cửa các đài truyền thông quốc tế được chính phủ Mỹ tài trợ.

Bảng hiệu VOA bên ngoài tòa nhà của đài này ở Washington, DC. (Hình: Alex Wong/Getty Images)

Ông Andrew G. Celli Jr., luật sư đại diện những ký giả VOA nộp đơn kiện, cho hay “đây là thắng lợi dứt khoát cho tự do báo chí và Tu Chính Án Số 1, và là lời khiển trách gay gắt dành cho một chính quyền đã chứng tỏ họ hoàn toàn coi thường những nguyên tắc làm nên nền dân chủ của chúng ta,” theo CNN.

Hiện tại, VOA vẫn không phát sóng và không đăng bài lên mạng, nhưng ông Celli cho biết “chúng tôi đang chuẩn bị cho trận đánh kế tiếp,” và nhiều đơn kiện khác cũng sắp xuất hiện liên quan tới vụ VOA bị đóng cửa.

Không lâu sau khi Chánh án Oetken ra phán quyết, bà Kari Lake, người phụ trách Cơ Quan Truyền Thông Toàn Cầu Hoa Kỳ (USAGM), cơ quan giám sát VOA, gửi thông báo tới nhân viên, cho họ thêm cơ hội nhận tiền rồi nghỉ việc.

Bà Lake gửi thông báo đó qua mạng xã hội, yêu cầu nhân viên khẩn trương kiểm tra email. Bà còn viết, “Chúc cuối tuần vui vẻ”.

Ông Steve Herman, phóng viên VOA, cho hay trên mạng xã hội rằng, trong thông báo đó, bà Lake “cho nhân viên 12 ngày để nghỉ việc và được trả lương tới hết Tháng Chín”.

VOA bắt đầu hoạt động vào năm 1942. Từ lâu nay, đài này đóng vai trò là nguồn thông tin để chính phủ Hoa Kỳ quảng bá nền dân chủ và chống lại nạn tuyên truyền ở các quốc gia độc tài.

Dưới thời Tổng Thống Trump, những đài truyền thông được chính phủ tài trợ cũng bị công kích là mang giọng điệu tuyên truyền của phe cấp tiến. Bà Lake nhiệt tình ủng hộ quan điểm đó.

Bà Lake, cựu xướng ngôn viên đài Fox 10, từng chỉ trích kịch liệt tin tức của các đài truyền thông trong thời gian bà tranh cử thất bại chức thống đốc Arizona và thượng nghị sĩ liên bang. Từ khi được Tổng thống Trump giao phụ trách USAGM, bà nhanh chóng ủng hộ cắt giảm quy mô những đài do chính phủ tài trợ.

Ngày 25 Tháng Hai, bà Lake nói: “Tôi hy vọng ký giả VOA đang mong có tôi ở đó vì tôi tin rằng chúng tôi sẽ cùng nhau làm được nhiều thứ hay ho”.

Hôm 14 Tháng Ba, Tổng thống Trump ký sắc lệnh cố gắng dẹp bỏ nhiều cơ quan liên bang, bao gồm USAGM.

Hôm sau, bà Lake yêu cầu nhân viên VOA kiểm tra email theo sắc lệnh của ông Trump cho khoảng 1.000 ký giả nghỉ việc vô thời hạn.

Cũng hôm đó, bà Lake tìm cách hủy hợp đồng của chính phủ với Radio Free Europe/Radio Liberty, tổ chức bất vụ lợi hoạt động ở 23 quốc gia chủ yếu tại Âu Châu. Trong tuần này, tòa liên bang ở Washington, DC, tạm thời ngăn không cho bà Lake làm như vậy. Tuy nhiên, trên một đài truyền hình bảo thủ, bà Lake nói rõ sẽ tiếp tục cắt giảm quy mô những tổ chức do bà giám sát. 

Nguồn: Người Việt