Bauxite Việt Nam

Alexander Ward, Meridith McGraw, Annie Linskey, Trump and Zelensky Both Suffer Setbacks After Oval Office Blowup, Wall Street Journal, March 1, 2025

Cù Tuấn biên dịch 

Tóm tắt: Việc thể hiện sự mất đoàn kết có nguy cơ khiến Vladimir Putin của Nga trở nên táo bạo hơn trong các cuộc đàm phán chấm dứt chiến tranh.

WASHINGTON — Nhiệm vụ phức tạp là đàm phán một thỏa thuận nhằm chấm dứt chiến tranh Ukraine-Nga hiện đang phải đối mặt với một trở ngại khó khăn khác: mối quan hệ rạn nứt giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Một cuộc họp nhằm thể hiện sự đoàn kết đã trở thành một cuộc đụng độ trước ống kính máy quay, với việc Zelensky lập luận rằng không thể tin tưởng Matxcơva sẽ tạo ra hòa bình, và Trump, cùng với Phó Tổng thống JD Vance, chỉ trích cách Zelensky xử lý cuộc chiến và không cảm ơn họ về viện trợ của Mỹ.

Đối với Zelensky, vụ cãi vã đã phá hỏng một cơ hội quan trọng để đảm bảo sự ủng hộ mạnh mẽ hơn cho quốc phòng lâu dài của Ukraine. Đối với Trump, đó là một thất bại tai hại cho mục tiêu của ông là tạo ra một thỏa thuận hòa bình giữa Kyiv và Matxcơva.

Nhưng cả hai nhà lãnh đạo đều có lợi ích trong việc cứu vãn mối quan hệ của họ — hoặc ít nhất là che đậy những khác biệt.

Ukraine muốn một thỏa thuận trả lại phần lớn lãnh thổ bị chiếm đóng của đất nước và rút quân đội Nga khỏi chiến trường. Zelensky cũng muốn có các đảm bảo an ninh ngăn chặn Nga phát động một cuộc tấn công mới vào đất nước của ông, mà ngay cả ông cũng nói rằng sẽ hiệu quả nhất nếu chúng đến từ Mỹ

Về phần mình, Trump cần Kyiv đồng ý ngừng giao tranh như một phần của thỏa thuận hòa bình, mặc dù ông cũng đã nói rằng ông sẽ sớm gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin như một phần trong mục tiêu tái lập quan hệ với Matxcơva. Trump đã nhấn mạnh trong nhiều tuần rằng Putin thực sự quan tâm đến hòa bình, khiến Ukraine và các đối tác xuyên Đại Tây Dương lo ngại, những người lo ngại Nhà Trắng đang chuẩn bị đàm phán một thỏa thuận hòa bình gần với các điều khoản của Matxcơva hơn là của họ.

Các nhà phân tích cho biết, bằng cách công khai khiển trách Zelensky, Trump và Vance có thể đang tìm cách làm mềm lòng nhà lãnh đạo Ukraine trước các cuộc đàm phán.

Nhưng sự thể hiện bất đồng giữa Trump và Zelensky, thậm chí trước khi các cuộc đàm phán hòa bình theo kế hoạch diễn ra, cũng có nguy cơ khiến Putin, người đã lên tiếng ủng hộ việc ngừng giao tranh nhưng với các điều khoản không thể chấp nhận được đối với Ukraine và các đồng minh của Mỹ ở châu Âu, trở nên táo bạo hơn.

“Không ai thích điều này hơn Putin”, Alina Polyakova, Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành của Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu cho biết. “Tôi cho rằng người Nga sẽ hành động nhanh chóng ngay bây giờ, khi cảm xúc còn mới mẻ, để đạt được thỏa thuận đầu hàng của Ukraine”.

Người ta vẫn chưa biết cuộc họp bị hủy bỏ tại Nhà Trắng sẽ gây ra thiệt hại như thế nào cho các kế hoạch xây dựng chiến lược đàm phán chung giữa Washington và các đồng minh châu Âu.

Rachel Rizzo, thành viên cấp cao tại tổ chức tư vấn Atlantic Council, lập luận rằng Zelensky đã làm tổn hại mối quan hệ của ông với tổng thống Mỹ, có thể là vĩnh viễn.

"Trừ khi có điều gì đó thay đổi mạnh mẽ trong những ngày tới, Zelensky chỉ củng cố thực tế rằng ông ấy không chỉ bị gạt ra ngoài lề về các cuộc trò chuyện tiềm năng với Trump và Putin mà còn bị loại bỏ hoàn toàn".

Các cựu quan chức chiến dịch tranh cử cho biết, Trump đã nhiều lần nói riêng với các nhà tài trợ tại các buổi gây quỹ rằng Ukraine không thể giành chiến thắng trong cuộc chiến và việc tiếp tục ủng hộ Kyiv không vì lợi ích của Mỹ.

Những người ủng hộ Trump cho biết Zelensky cần phải hành động để hàn gắn mối quan hệ: "Hoặc là ông ấy cần phải từ chức và cử một người nào đó mà chúng ta có thể hợp tác kinh doanh, hoặc ông ấy cần phải thay đổi", Thượng nghị sĩ Lindsey Graham (R., SC) cho biết.

Trong những ngày gần đây, Trump dường như đang chuyển hướng theo hướng của Zelensky, sau khi các nhà lãnh đạo của Ba Lan, Pháp và Anh đến thăm Washington trong tuần này để biện hộ cho trường hợp của Ukraine. Trump đã ra hiệu cởi mở trong việc hỗ trợ lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu tại Ukraine, một bước đi mà Kyiv và các chính phủ châu Âu coi là rất quan trọng để đảm bảo Matxcơva không tái diễn chiến tranh, như đã làm sau các lệnh ngừng bắn trước đó.

Trump cũng đã ngưng việc chỉ trích Zelensky sau khi gọi ông này là "nhà độc tài" vào đầu tháng 2. Thỏa thuận khoáng sản mà hai nhà lãnh đạo đang có kế hoạch ký kết vào thứ Sáu được mô tả là một thỏa thuận đôi bên cùng có lợi - cho phép Trump nói rằng ông đã đàm phán trả lại khoản viện trợ khoảng 120 tỷ đô la của Mỹ cho Kyiv và trao cho Zelensky cam kết tiếp tục ủng hộ của Mỹ.

Các quan chức châu Âu đã khẳng định trong những ngày gần đây rằng họ đã thành công trong việc đưa Trump đến một chiến lược chung chống lại Putin. Nhưng Jeremy Shapiro, giám đốc chương trình Mỹ tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Châu Âu, cho biết họ có thể đã phạm sai lầm khi cho rằng Trump đồng ý với họ về cách giải quyết xung đột Ukraine.

"Trump sẽ hứa tặng bạn cả thế giới. Nhưng 48 giờ sau, ông ta sẽ phản bội bạn mà không cần suy nghĩ. Trump thậm chí có thể không biết mình đang phản bội bạn", Shapiro nói.

Một cố vấn của Trump cho biết tổng thống đã phàn nàn về Zelensky một thời gian và không tin rằng ông này biết ơn Mỹ, đồng thời nói thêm rằng Trump hiện có kế hoạch chờ xem nhà lãnh đạo Ukraine sẽ làm gì.

Khi đấu khẩu với Zelensky vào thứ Sáu, Trump đã phác thảo sự lựa chọn mà nhà lãnh đạo Ukraine phải đối mặt với sự thẳng thắn điển hình: "Hoặc là bạn sẽ đạt được một thỏa thuận, hoặc chúng tôi sẽ rút lui. Và nếu chúng tôi rút lui, bạn sẽ chiến đấu đến cùng. Tôi không nghĩ là nó sẽ đẹp đẽ, nhưng bạn sẽ chiến đấu đến cùng".

Có lúc, đại sứ Ukraine tại Mỹ, Oksana Markarova, phải lấy tay ôm đầu.

Sau cuộc trao đổi kéo dài 10 phút, đoàn Ukraine vào một phòng riêng trước bữa trưa theo kế hoạch. Trump, đang họp với các thành viên nội các và cố vấn của mình, nói rằng rõ ràng là không có lý do gì để tiếp tục chuyến thăm. Sau đó, Trump yêu cầu cố vấn an ninh quốc gia Mike Waltz và Ngoại trưởng Marco Rubio thông báo với phái đoàn Ukraine rằng đã đến lúc họ phải rời Nhà Trắng.

Zelensky sau đó đã hòa giải, đăng trên X: "Cảm ơn nước Mỹ, cảm ơn vì sự ủng hộ của các bạn, cảm ơn vì chuyến thăm này. Cảm ơn @POTUS, Quốc hội và người dân Mỹ".

Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News vào thứ Sáu, Zelensky cho biết ông muốn hòa bình, điều này đòi hỏi phải có sự đảm bảo an ninh để ngăn chặn Nga.

Khi được hỏi liệu Trump có quá thân thiết với Putin không, ông trả lời: "Tôi muốn ông ấy ngả về bên chúng tôi nhiều hơn".

Trump không loại trừ khả năng có một cuộc gặp khác với Zelensky, nhưng cũng không rút lại lời chỉ trích gay gắt của mình đối với nhà lãnh đạo Ukraine. "Zelensky chưa sẵn sàng cho hòa bình nếu có sự tham gia của Mỹ", Trump nói trong một bài đăng trên mạng xã hội, nói rằng tổng thống Ukraine "đã không tôn trọng Mỹ trong Phòng Bầu dục đầy trân trọng".

Zelensky muốn quay trở lại Nhà Trắng vào thứ Sáu sau cuộc họp thảm họa tại Phòng Bầu dục nhưng đã bị từ chối, Trump sau đó nói chuyện với các phóng viên. Khi được hỏi Zelensky phải làm gì, Trump nói, "Ông ấy phải nói, 'Tôi muốn tạo ra hòa bình'".

A.W. – M.M.G. – A.L.

Nguồn bản dịch: FB Cù Tuấn