Bauxite Việt Nam

Thái Hạo

Năm ngoái tôi có mấy người bạn tới chơi, họ sinh sống, làm việc đã nhiều năm ở Nhật, và mới về Việt Nam. Họ kể nhiều chuyện rất “kỳ lạ” ở xứ sở Mặt trời mọc, như việc người dân không ăn trái cây trong vườn nhà do chính tay mình trồng. Người Nhật sẽ để cây trái chín rụng hoặc cho chim chóc ăn tự do, thay vào đó, họ ra chợ hoặc siêu thị mua. Lý do là ở siêu thị tất cả các loại thực phẩm, rau trái đều đã được kiểm định rất nghiêm ngặt, mức độ an toàn cực cao. Và mua ở siêu thị, nếu rủi có xảy ra chuyện gì thì còn có chỗ mà bắt đền! Tôi thử tìm kiếm (search) Google, rất nhiều bài báo khẳng định thông tin này.

Ở Việt Nam thì ngược lại, cái nhãn “nhà trồng”, “nhà làm” trở thành một thứ thương hiệu, tạo nên niềm tin và luôn đắt hàng. Đây là một thứ “thương hiệu” đầy tính mỉa mai đối với quản lý nhà nước về vệ sinh an toàn thực phẩm. Nó đặt ra hàng loạt câu hỏi về năng lực bộ máy, trách nhiệm quản lý, quy trình kiểm soát, chất lượng thực phẩm trên thị trường…

Và đúng thế, tình trạng thực phẩm bẩn tràn lan vốn không xa lạ gì với người Việt suốt hàng chục năm qua. Nhưng thời gian gần đây, do “cơ quan chức năng” mở phong trào truy quét, nên chúng ta được một phen nhìn thấy những con số khủng khiếp, dồn dập và gây choáng váng, từ sữa, thuốc men, thực phẩm chức năng, rau trái, lương thực, thực phẩm với mỗi vụ hàng chục, hàng trăm, hàng nghìn tấn…

Vụ nhân viên tố Công ty CP Việt Nam trà trộn heo bẩn – heo bệnh bán ra thị trường trong nhiều năm, là nằm trong trong bức tranh đen tối và nhức nhối này.

Công việc chống hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng bẩn, hàng độc hại vốn đang tràn lan khắp xã hội, theo tôi, cũng như công cuộc chống tham nhũng vậy: phải có một quy trình chặt chẽ, minh bạch, khoa học và tiến bộ, chứ không thể chạy theo để bắt nhốt mà hết được. Vì cách làm này, dù thể hiện trách nhiệm tới đâu, cũng không thể giải quyết cơ bản được vấn đề. Và điều quan trọng là khi “mất bò mới lo làm chuồng”, dù có bắt được hay xử phạt được những kẻ bất lương thì người dân cũng đã lãnh đủ khi đã đưa bao nhiêu thứ độc hại, bẩn thỉu vào người.

Ví dụ, khi sữa giả với số lượng hàng trăm tỉ đồng đã được tiêu hóa trong bụng của người bệnh, người già, trẻ nhỏ suốt nhiều năm, thì nếu bắt được tội phạm, xin hỏi hậu quả sức khỏe của người dân sẽ được “khắc phục” ra sao? Có ai đền bù cho họ không, đền bù bằng cách nào? Rõ ràng, người gánh chịu tất cả vẫn là dân, tiền mất tật mang.

Khi thuốc men, lương thực, thực phẩm bẩn tràn lan trong xã hội, không có thứ gì đưa vào miệng mà chắc chắn được rằng chúng là thứ sạch sẽ, chất lượng vì đã qua một quy trình quản lý đảm bảo được sự an toàn, thì đó chính xác là tình trạng hoang dã.

Thông thường, khi bắt một vụ nào đó thì các đối tượng sản xuất, kinh doanh bị xử lý. Nhưng như thế là chưa đủ, nếu không nói rằng đã bỏ quên mất một đối tượng khác quan trọng hơn nhiều: các cá nhân và cơ quan và quản lý nhà nước. Vụ kẹo rau củ Kera đã bắt Hằng Du Mục, Quang Linh, Thùy Tiên, nhưng xin hỏi đã có cơ quan hay cá nhân nào được giao quản lý mảng này đứng ra nhận trách nhiệm, bị quy trách nhiệm, từ chức hay bị xử lý chưa?

Phải nhìn thấy rằng, đầu mối của mọi vấn nạn là nằm ở quản lý nhà nước. Nếu không quy trách nhiệm và xử lý nghiêm minh các cá nhân và cơ quan quản lý vì đã “buông lỏng” mà dẫn tới tình trạng bát nháo trong sản xuất và buôn bán, thì không thể giải quyết được gốc rễ vấn đề. Chính vì thế, mỗi khi phát hiện một vụ như sữa giả, thuốc giả, chân gà thối, thịt heo bệnh…, thì dứt khoát các cơ quan và cá nhân quản lý liên quan phải bị quy trách nhiệm.

Ở đây không phải chỉ có chuyện hối lộ hay tham nhũng mà là trách nhiệm. Cho dù anh không vụ lợi trong quản lý, nhưng anh ăn lương mà không hoàn thành nhiệm vụ, để xảy ra tình trạng thực phẩm bẩn bị tuồn ra thị trường trong thời gian dài và với số lượng lớn, thì dứt khoát anh không thể được dung thứ. Anh phải chịu trách nhiệm, anh phải bị xử lý.

Đừng lái vấn đề sang “đạo đức kinh doanh”, vì con người từ trong bản chất vốn tham lam, và đạo đức của nó chỉ được hình thành và nuôi dưỡng trên một nền pháp luật và quản trị công bằng, nghiêm minh, chặt chẽ, chứ không phải từ trên trời rơi xuống.

Cũng đừng quá thổi phồng cái khẩu hiệu “người tiêu dùng thông thái”, vì đó là cách đùn đẩy trách nhiệm. Người Nhật thông thái không phải bằng cách biết chọn thực phẩm nào là sạch, là ngon, là chất lượng như cái cách ở ta đang tuyên truyền, mà ở chỗ chỉ cần ra chợ/ siêu thị! Sự “thông thái” về phẩm chất hàng hóa là trách nhiệm của nhà nước, còn cái thông thái của người dân chính là biết yêu cầu nhà nước thực hiện được vai trò quản lý ấy. Chớ lẫn lộn.

Từ lâu trong dân gian đã lan truyền phương châm “Ăn cũng chết, không ăn cũng chết, thà làm ma no còn hơn làm ma đói”, hoặc “Ăn thì chết từ từ, không ăn thì chết ngay, chết từ từ vẫn hơn”. Thật là một thứ triết lý cay đắng.

Đất nước muốn “vươn mình” thì người dân phải khỏe mạnh cả trí lực và thể lực. Hàng ngày ăn và uống những thứ độc hại vào người, thân thể yếu ớt, bệnh tật lan tràn, bất an thường trực, thì làm sao đủ sức để bước vào “kỷ nguyên mới”?

Có một quy trình giám sát chặt chẽ, trách nhiệm cá nhân và cơ quan nhà nước được ấn định cụ thể, nghiêm ngặt, ứng dụng công nghệ hiện đại vào quản lý, xây dựng một đội ngũ quản lý trong sạch và được kiểm soát bởi một thể chế quyền lực khoa học, kiến tạo một nền tảng đạo đức xã hội tốt lành dựa trên tinh thần thượng tôn sự thật, nguyên tắc minh bạch, đảm bảo công bằng…, đó là nền tảng căn bản cần có, phải có cho sự lành mạnh, văn minh, phát triển, và phồn thịnh, trong đó có vấn đề an toàn thực phẩm.

T.H.

Góp thêm

Huy Bach Nguyen

Khi nào đất nước nầy xem cán bộ nhà nước thực sự là người làm công ăn lương của dân, khi ấy phận sự của từng người được luật hóa và bị chế tài.

Không xử lý cb phụ trách công việc được giao phó, sẽ không bao giờ chấm dứt việc buông lỏng trách nhiệm.

Quản lý mà như không quản lý thì nên giải tán cơ quan quản lý.

Phong Nguyễn

Bệnh tật làm giảm và suy yếu thể chất của cả một dân tộc.

Nguyễn Phương

Rất thời sự, đúng ra những vấn đề này phải được các đại biểu Quốc hội lên tiếng ở nghị trường từ lâu. Chính cơ chế đã gián tiếp đầu độc người dân cả nước một thời gian dài bởi không có một sự chỉ đạo phải hành động nào từ giới lãnh đạo, từ đó mới sinh tiêu cực, quản lý lỏng lẻo, thậm chí có những cán bộ chịu trách nhiệm về khâu VSATTP lại tiếp tay cho bọn sản xuất và tiêu thụ hàng giả, thuốc chữa bệnh giả, hàng kém chất lượng, hàng độc hại.

Chung Nguyễn

Cái cốt lõi là các ban ngành hàng năm ăn thuế của dân để làm nhiệm vụ kiểm soát thì họ không làm hoặc ăn dơ với bọn quỷ đó. Bây giờ dân phản ứng mạnh quá lại kiểu chơi bài tát nước theo mưa, đưa quân đi bắt. Nhiều ban ngành còn mượn gió bẻ măng bắt tất tần tật, tít tìn tịt, làm cho dân làm ăn buôn bán hoang mang, áp lực, sợ sệt, bằng chứng là tất cả các chợ lớn đóng cửa hết, thiệt hại kinh tế cho tiểu thương thì vô cùng lớn. Còn các bố kia thì chẳng ai phải chịu trách nhiệm mẹ gì mới cay.

Chỉ chết dân.

Nguyễn Khôi

Một xã hội xuống cấp về mặt Đạo Đức trầm trọng .

Caoquang Van

Bài viết nêu lên hàng loạt vấn đề rất chính xác, và nó đòi hỏi sự tham gia của cả cộng đồng để cái ác không được tiếp tục nuôi dưỡng, tiếp tục tồn tại…

Nguyễn Hồng Hưng

Vâng, không lái sang đạo đức kinh doanh.

Nhưng tôi đành phải nói ý nghĩ của tôi:

“Do giáo dục và truyền thông VN” làm hỏng rất sâu nền tảng chân thật của mỗi cá nhân. Trong đó không ít nhà văn lớn góp phần tạo tâm thế dối trá cho nhiều thế hệ sau, tới mức cuối đời họ phải thú lỗi viết “di cảo” và “đi tìm cái tôi đã mất”.

Nhiều công trình xã hội học đã tính được phải tích cực 25 năm mới tác động đươc nội dung giáo dục vào nhân cách cộng đồng.

Dân tộc toàn lực cho thống nhất đất nước. Và đã thống nhất. Và đã trễ hai nhịp 25 năm cho giáo dục. Trong 50 năm trễ đó biết bao thí nghiệm xẩy ra trong giáo dục từ sách giáo khoa đến chữ viết… đến cả chỉ đình chỉ học tập với 4 lần bắt quả tang …

Nếu dưới 4 lần không sao

Phuc Tran Van

Chi khi nào người dân cầm lá phiếu bầu nên chính quyền thì chính quyền ấy mới có chính sách quản lý vì người dân, còn không chỉ là nói mồm, hứa hão để mị dân. Và bầu phải hai hoặc hơn để chọn 1, chứ cử 1 bầu 1 thì chả có gì để bàn, dù 99,99% tán thành.

(*) Tựa đề do BVN đặt

Nguồn: FB Thái Hạo