Bauxite Việt Nam

William Dixon, Maksym Beznosiuk

RUSI 19/12/2025 [HNBT]

Hnb Tran – Phuc Lai GB biên dịch 

Năm 2025 mang đến cơ hội rút lui thuận lợi nhất cho Vladimir Putin. Ông ta đã từ chối.

Chiến lược của Điện Kremlin rất rõ ràng: Chính quyền Trump sắp tới sẽ buộc Kyiv và các thủ đô châu Âu phải chấp nhận một thỏa thuận hòa bình, củng cố những thành quả chiếm cướp lãnh thổ của Nga và làm rạn nứt sự đoàn kết của phương Tây trước khi Moscow hết thời gian. Và nếu điều đó không xảy ra, Mỹ sẽ rút lại sự ủng hộ.

Chiến lược đó đã bị đình trệ. Thay vì mềm mỏng, lập trường của Ukraine và châu Âu đã cứng rắn hơn và giữ vững lằn ranh đỏ của mình. Các đề xuất năm nay không gây chia rẽ; chúng củng cố thêm lập trường đó. Ngay cả việc công bố Chiến lược An ninh Quốc gia của Trump với những lời lẽ gây chia rẽ cũng đã vạch ra cam kết của Mỹ đối với NATO và Ukraine thông qua cam kết chi tiêu 5% tại The Hague – cuối cùng làm cứng rắn thêm các khoản đầu tư quốc phòng tập thể và quyết tâm của các đồng minh mà Putin hy vọng sẽ làm rạn nứt.

Kể từ khi rút lui khỏi Kyiv vào tháng 4 năm 2022, Nga đã thất bại bốn trong năm mục tiêu chiến lược của mình: khuất phục chính trị, phát triển kinh tế bền vững, ổn định chế độ và vị thế quốc tế. Chỉ có kiểm soát lãnh thổ là Nga còn nắm giữ lợi thế mang tính chất "thắng lợi thảm bại - pyrrhic advanatge". Nhưng một cường quốc đang suy yếu thường nguy hiểm hơn một cường quốc đang trỗi dậy. 

Đối mặt với vòng xoáy kinh tế và lực lượng quân sự quy ước cạn kiệt, Vladimir Putin đang bước vào thời điểm nguy hiểm nhất. Chúng ta phải chuẩn bị không phải cho một nước Nga trỗi dậy mà là cho một nước Nga tuyệt vọng – năm 2026 sẽ là năm leo thang chiến tranh hỗn hợp. Sự leo thang mà Ngoại trưởng Anh, vào tháng 12 năm 2025, nhân kỷ niệm 100 năm Hiệp ước Locarno, đã mạnh dạn tuyên bố là "hiện hữu rõ ràng".

Putin muốn gì trong năm 2026? – Một cuộc tấn công ba trụ cột 

Cái bẫy mà Putin tự tạo ra cho mình là bẫy tâm lý: Một chế độ đã biện minh cho mô hình độc tài của mình bằng cách hứa hẹn khôi phục sự vĩ đại của Nga không thể thừa nhận thất bại chiến lược mà không mạo hiểm đối mặt với sự sụp đổ chính trị. Được định hình bởi văn hóa KGB và chứng kiến sự sụp đổ của Liên Xô, bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào có thể được coi là không phải là "chiến thắng" hoàn toàn – đều không còn là lựa chọn chính sách khả thi đối với ông ta. Nó sẽ làm mất đi tính hợp pháp của toàn bộ chế độ. 

Do đó, leo thang không còn là sự lựa chọn mà là sự cần thiết đối với Putin. 

Trong khi tình hình tài chính thực sự của Nga vẫn được giữ bí mật, thì không thể phủ nhận là rất ảm đạm.

Nga phải chứng minh cho công chúng trong nước và phương Tây thấy rằng họ vẫn giữ được thế chủ động và vẫn là một cường quốc. 

Trong năm tới, điều này sẽ thể hiện qua ba trụ cột chiến tranh hỗn hợp cụ thể:

(1) Phá hoại – sẽ nhắm vào cơ sở hạ tầng sản xuất quốc phòng đang mở rộng của châu Âu và các chuỗi cung ứng hướng tới Ukraine. 

Khi các nhà máy sản xuất đạn dược trên lục địa tăng cường hoạt động và mạng lưới hậu cần trở nên dễ thấy hơn, chúng trở thành mục tiêu hàng đầu – giống như vụ nổ nhà máy vũ khí ở Cugir, Romania năm ngoái. Dự kiến các cuộc tấn công được thiết kế để trì hoãn việc giao vũ khí, làm tăng chi phí an ninh và buộc các chính phủ phải chuyển hướng nguồn lực từ hỗ trợ Ukraine sang bảo vệ trong nước.

(2) Hoạt động lật đổ – đặc biệt là chiến tranh thông tin như đã thấy ở Moldova – sẽ gia tăng mạnh mẽ trong các cuộc bầu cử quan trọng ở châu Âu, kể cả ở Hungary vào đầu năm 2026 và cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ. 

Các đảng dân túy thân Nga đã dẫn đầu các cuộc thăm dò dư luận tại các thủ đô lớn của châu Âu. Mỗi điểm phần trăm và mỗi thông điệp chính trị được khuếch đại theo hướng có lợi cho họ đều mang lại cho Nga hy vọng về việc làm suy yếu các lệnh trừng phạt và quyết tâm chính trị của phương Tây.

(3) Sự cưỡng ép – thông qua các cuộc phô trương quân sự thông thường sẽ leo thang từ lẻ tẻ sang có hệ thống. Hãy chuẩn bị cho các vụ vi phạm không phận và hải phận ngày càng hung hăng – như vụ việc “liều lĩnh” kéo dài 12 phút ở Vịnh Phần Lan năm nay. Thêm vào đó, những diễn ngôn hạt nhân được điều chỉnh để tạo áp lực tâm lý. Thông điệp được gửi gắm: ủng hộ Ukraine có nguy cơ leo thang trực tiếp với Nga, vì vậy có lẽ kiềm chế là khôn ngoan hơn.

Ba hạn chế buộc Putin phải leo thang chiến tranh hỗn hợp vào năm 2026 

(1) Một nền kinh tế thời chiến không bền vững

Các phép tính tài chính của Nga cho thấy một câu chuyện mà những người bi quan phương Tây bỏ sót. Mặc dù tình trạng tài chính thực sự của Nga vẫn được giữ bí mật, nhưng chắc chắn là rất ảm đạm. 

Lãi suất vượt quá 16%. IMF gần đây đã cắt giảm dự báo tăng trưởng xuống chỉ còn 0,6%, với các báo cáo mật của NHTW cảnh báo về lạm phát những năm 1990 và sự sụp đổ sắp xảy ra theo kiểu những năm 1980 về giá dầu. Nước này đã tiêu hết một nửa quỹ dự trữ quốc gia dạng tiền mặt. Tổng chi tiêu quân sự chính thức năm 2025 ước tính đạt 15,5 nghìn tỷ rúp – tăng gấp 5 lần so với năm 2021. Các số liệu quân sự chính thức không tính đến các chi phí phát sinh khác liên quan đến chiến tranh – đặc biệt là hàng chục tỷ rúp để duy trì các vùng lãnh thổ Ukraine bị chiếm đóng, hỗ trợ các khu vực biên giới bị tấn công và các khoản bồi thường cho binh lính và gia đình họ.

Doanh thu từ năng lượng, chiếm 50% thu nhập nhà nước, cũng trong tình trạng thảm khốc: Doanh thu dầu khí của Nga giảm 34% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 11 năm 2025, buộc phải tăng mạnh khoản vay hàng năm. Với các chi phí ẩn trải rộng trên nhiều hạng mục ngân sách, gánh nặng chiến tranh thực sự có thể vượt quá 9% GDP – mức chi tiêu gần bằng thời kỳ cuối Liên Xô. Liên Xô chỉ chi 2-3% cho cuộc xung đột ở Afghanistan – một cuộc xung đột cũng không bền vững. Với các lựa chọn quân sự truyền thống ngày càng bị hạn chế bởi những ràng buộc kinh tế này, chiến tranh hỗn hợp ít tốn kém hơn trở thành công cụ leo thang khả thi duy nhất của Nga.

(2) Cấu trúc: Các lựa chọn quân sự quy ước đang cạn kiệt

Sự yếu kém về quân sự quy ước của Điện Kremlin đang buộc họ phải dựa nhiều hơn vào các chiến thuật hỗn hợp để thay thế cho khả năng quân sự mà họ không còn sở hữu. 

Nga đang chi hàng tỷ đô la để thực hiện các "bước tiến" trên chiến trường với tốc độ 50 mét mỗi ngày ở các khu vực như Kharkiv – chậm hơn cả cuộc tấn công Somme. Trong 2 năm qua, họ chỉ giành được thêm hơn 2% diện tích đất trên toàn quốc. Với ước tính 1,4 triệu thương vong, Nga đang cạn kiệt nguồn dự trữ trang thiết bị thời Liên Xô. Các thông tin liên lạc quốc phòng bị rò rỉ cho thấy Moscow đang phải thiết lập một dây chuyền sản xuất đến 10 năm cho 2600 xe tăng để thay thế 4000 chiếc đã bị phá hủy trong chiến tranh.

Với tốc độ hao mòn hiện tại, trang thiết bị có thể phục hồi được sẽ cạn kiệt vào cuối năm 2026 hoặc đầu năm 2027 – cùng thời điểm với cuộc khủng hoảng ngân sách dự kiến. 

Nguồn cung cấp quân sự từ Triều Tiên và Trung Quốc cũng không thể lấp đầy khoảng trống ngày càng lớn về trang thiết bị và đạn dược. Với việc kho vũ khí quân sự qui ước đang co hẹp nhanh chóng và năng lực công nghiệp của phương Tây đang tăng lên, chiến tranh hỗn hợp không chỉ trở nên khả thi về mặt tài chính mà còn cần thiết – công cụ thực sự duy nhất của Moscow để gây tổn thất và duy trì ảo tưởng về khả năng tấn công.

(3) Châu Âu chưa thực hiện răn đe hỗn hợp – cho đến nay.

Châu Âu đã chậm chạp trong việc xây dựng khả năng răn đe hỗn hợp đáng tin cậy – một khả năng mà họ chỉ mới nhận ra và đang muốn giải quyết. Việc không thiết lập được ngưỡng rõ ràng cho các cuộc tấn công “vùng xám” đã tạo ra một lỗ hổng: Các vụ phá hoại, tấn công mạng và các hoạt động thông tin vẫn chủ yếu được coi là tội phạm riêng lẻ chứ không phải là các yếu tố của một học thuyết chiến tranh hỗn hợp hoàn chỉnh của Nga. 

NATO cuối cùng cũng đang hành động – với chỉ huy tối cao và Tổng thư ký vạch ra những thay đổi trong chính sách – nhưng cơ hội hành động của Putin cũng đang khép lại.

Lựa chọn chiến lược cơ bản rất đơn giản: Tăng cường nỗ lực

Bằng chứng cho thấy chiến lược hiện tại của phương Tây – trang bị vũ khí cho Ukraine, áp đặt trừng phạt, củng cố cơ sở hạ tầng trọng yếu – đang làm suy yếu sự gắn kết quân sự, kinh tế và chính trị của Nga 

Nhưng bất chấp những tín hiệu này, châu Âu vẫn bước vào năm 2026 với khả năng quyết tâm ngăn chặn yếu kém đối với các hoạt động hỗn hợp cụ thể. 

- Về chính trị, các đảng cực hữu – thường có thiện cảm với Nga – đang dẫn đầu các cuộc thăm dò trong một năm sẽ diễn ra các cuộc bầu cử lớn trên lục địa. 

- Về kinh tế, các chính phủ EU bị hạn chế bởi tăng trưởng chậm, lạm phát dai dẳng và sự bất ổn về nguồn cung năng lượng. 

- Về quân sự, nhiều nước chỉ mới bắt đầu chu kỳ tái vũ trang của mình. 

Kết hợp lại, điều này hạn chế khả năng của họ trong việc đưa ra phản ứng hỗn hợp quyết đoán, đặc biệt là vào năm 2026, củng cố niềm tin của Điện Kremlin rằng những chiến thuật này (của họ) có thể thành công trong năm tới.

Lựa chọn chiến lược của Châu Âu cho năm 2026 

Lựa chọn chiến lược cơ bản rất đơn giản – tăng cường. Bằng chứng cho thấy chiến lược hiện tại của phương Tây – trang bị vũ khí cho Ukraine, áp đặt trừng phạt, củng cố cơ sở hạ tầng trọng yếu – đang làm suy yếu sự gắn kết quân sự, kinh tế và chính trị của Nga. Dù tiến trình có chậm chạp đến mức đau đớn, và Ukraine phải gánh chịu tổn thất nhân mạng khủng khiếp.

Tăng cường nỗ lực không chỉ đơn thuần là duy trì sự hỗ trợ hiện tại cho Ukraine. Châu Âu phải làm theo tuyên bố gần đây của mình về việc thiết lập khả năng răn đe đáng tin cậy chống lại chiến tranh hỗn hợp hoặc chứng kiến Putin tìm cách phá vỡ sự đoàn kết của phương Tây thông qua hàng nghìn nhát cắt nhỏ. Cách tiếp cận hiện tại – coi mỗi sự cố là riêng lẻ – đang tạo ra một khoảng trống mà Moscow không chỉ có thể khai thác – mà còn phải khai thác.

Putin đang đặt cược rằng Châu Âu thiếu quyết tâm để áp đặt những hậu quả có ý nghĩa dưới ngưỡng Điều 5. Bằng chứng cho thấy ông ta đúng: không có quan chức Nga nào phải chịu hậu quả cho bất kỳ vụ nổ nhà máy vũ khí bí ẩn nào, việc cắt đứt cáp Baltic hay chiến dịch bom bưu kiện. Nhưng để chứng minh ông ta sai không cần phải sánh ngang sức mạnh quân sự thông thường của Nga – mà cần sự rõ ràng về những gì phương Tây sẽ không dung thứ. Năm 2026 sẽ cho thấy liệu Châu Âu đã học được bài học này hay chưa, hay liệu cánh cửa đang sụp đổ của Putin sẽ thành công trong việc phá vỡ những gì mà cuộc xâm lược quân sự của ông ta không thể làm được.

W.D. và M.B.

---

- William Dixon là nghiên cứu viên cao cấp của bộ phận An ninh Mạng và Công nghệ của RUSI.

William Dixon bắt đầu sự nghiệp của mình trong Cộng đồng Tình báo Vương quốc Anh. Ông từng là người lãnh đạo về mặt hoạt động và chiến lược cho một loạt các chương trình an ninh quốc gia và an ninh mạng của Chính phủ Anh. Điều này bao gồm kinh nghiệm đáng kể trong việc tham gia vào một số cuộc điều tra tội phạm mạng quốc tế nổi tiếng.

Sau khi rời Chính phủ, ông là Trưởng bộ phận Mạng lưới và Công nghệ Tương lai tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới. Ông cũng từng là giám đốc điều hành tại Barclays, nơi ông giữ chức Trưởng bộ phận Tình báo Toàn cầu.

Ông là tác giả và cộng tác viên của một số ấn phẩm và có bằng thạc sĩ về Tình báo và Điều tra tại Khoa Nghiên cứu Chiến tranh của Đại học King's College London.

- Maksym Beznosiuk là cộng tác viên khách mời của RUSI.

Ông là nhà phân tích chính sách chiến lược và nhà văn, chuyên viết về Ukraine, Nga và an ninh quốc tế. Ông là phân tích viên cộng tác của Jamestown Foundation.

Nguồn bản dịch: FB Phuc Lai GB