Bauxite Việt Nam

Foreign Policy, ngày 5 tháng Sáu 2011

Bộ trưởng Quốc Phòng Trung Quốc (TQ), Tướng Lương Quang Liệt đến Singapore để thuyết phục cộng đồng quốc tế rằng TQ muốn đóng một vai trò xây dựng trong nỗ lực hợp tác an ninh Đông Nam Á trên cơ sở tự chế và sống chung hòa bình. Nhưng theo quan điểm của những đại biểu, chuyên gia và viên chức của các chính phủ tham dự hội nghị, những lời nhảm nhí, những câu bông đùa, và lý lẽ nhằm chối chạy những hành động quân sự hung hăng của TQ do họ Lương đưa ra ở hội nghị đã không thu phục được nhân tâm của một cử tọa quá bức xúc về những hành vi hiếu chiến của quân đội TQ đang diễn ra trong khu vực.

Ông Lương Quang Liệt, Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên dẫn một phái đoàn TQ tham dự Cuộc Đối thoại An ninh Shangri-La Thường niên lần thứ 10 của Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế, đã đọc một bài diễn văn dài 45 phút vào hôm Chủ nhật, phác họa chính sách của Quân Giải phóng Nhân dân trên một loạt vấn đề khu vực, gồm việc kiểm soát Biển Đông, việc hiện đại hóa quân đội TQ, và hợp tác an ninh khu vực.

Họ Lương thậm chí nhận trả lời những câu hỏi của báo chí, kể cả một loạt câu hỏi từ ký giả khiêm nhường của bổn báo The Cable [tức Foreign Policy], tỏ ra lịch sự và lạc quan khi bình luận về quan hệ của TQ với các nước láng giềng.

“TQ muốn thấy hòa bình và ổn định với các nước láng giềng hơn ai hết. Chúng tôi chống lại bất cứ hành động nào có thể dẫn đến bất ổn trong khu vực hay làm tổn thương sự tin tưởng lẫn nhau giữa các nước láng giềng. TQ theo đuổi chính sách ‘tạo quan hệ hữu nghị và đối tác’ với láng giềng của mình”, ông nói. “TQ sẵn sàng thực hiện nỗ lực chung với các quốc gia khác ở châu Ấ trong việc tạo ra một môi trường hòa bình, ổn định, bình đẳng, hợp tác, tin tưởng, có lợi cho nhau bằng cách tăng cường ổn định chính trị, tìm cách phát triển chung và tạo điều kiện trao đổi giữa nhân dân các nước”. Nhưng Tướng Lương Quang Liệt nhiều lần không chịu nhìn nhận một số vụ việc tiêu biểu gần đây nói lên hành động xâm lược của quân đội TQ tại Đông Nam Á, khiến cho cử tọa gồm có nhiều quan chức quân sự và chuyên gia cao cấp từ 35 nước phải thất vọng và cảm thấy rằng luận điệu của họ Lương không đi đôi với thực tế đang diễn ra. Bộ trưởng quốc phòng của Việt Nam và Phi Luật Tân, những người phát biểu sau ông, đã đưa ra những chỉ trích gay gắt về hành vi quân sự của TQ và nhiều thành viên của phái đoàn Mỹ đã chán nản rời buổi họp.

Họ Lương đã chơi theo kịch bản được Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates soạn ra chỉ một hôm trước đó. Cả hai nhà lãnh đạo của hai quân đội hùng mạnh nhất Thái Bình Dương đã cố gắng mô tả sự nồng ấm của mối quan hệ Mỹ-Hoa và họ tránh thảo luận những vấn đề tranh chấp song phương bằng mọi giá. “Thông điệp của Lương Quang Liệt là nhấn mạnh quyết tâm của TQ đi theo con đường phát triển hòa bình và thiện chí cổ vũ an ninh khu vực. Ông không chỉ trích Hoa Kỳ trực tiếp, nhưng nhấn mạnh những bước phát triển tích cực giữa quân đội Hoa Kỳ và TQ”, Bà Bonnie Glaser, nhà nghiên cứu thâm niên tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế [tại Hoa Kỳ], đã nói như thế. “Phái đoàn TQ không hề nhắc đến Đài Loan một lời nào, mặc dù năm ngoái họ nói khá nhiều về Đài Loan”.

TQ đang cố gắng sửa chữa và làm hòa dịu hình ảnh của mình tại Đông Nam Á tiếp theo sự suy yếu trong quan hệ với vùng này do lập trường hung hăng của TQ liên quan đến những vấn đề then chốt trong khu vực, chẳng hạn như tuyên bố mà TQ đưa ra năm 2010 cho rằng Biển Đông, nơi có nhiều tranh chấp, là một “lợi ích cốt lõi”, điều này đã gây căm phẫn cho nhiều quốc gia đang có tranh chấp trong khu vực.

“Đây là một chiến dịch ve vãn. Mục tiêu của họ Lương là tránh làm mếch lòng hay gây nỗi sợ hãi cho bất cứ một ai, và cố gắng tẩy sạch vết nhơ của hai năm ‘quyết đoán’ vừa qua. Họ nhận ra rằng thái độ quyết đoán như thế là không có lợi cho họ”, một thành viên của phái đoàn Mỹ tại hội nghị đã phát biểu với bổn báo The Cable.

Nhưng những hành động hung hăng của TQ trong Biển Đông và gần Quần đảo Trường Sa đang bị tranh chấp vẫn tiếp tục cho đến hiện nay, làm suy yếu tính khả tín của lý luận mà họ Lương đưa ra, cho rằng TQ muốn tìm kiếm những giải pháp thuần túy bằng đàm phán.

“Tôi không tin bài diễn văn của ông có thể trấn an được ai. Chắc chắn nó không làm lắng dịu những nghi vấn và lo ngại mà hành động gần đây của TQ đã gây ra cho các nước láng giềng”, một thành viên của phái đoàn Mỹ đã nói.

Thật vậy, trong phiên họp tiếp theo sau lời phát biểu của Lương Quang Liệt, các bộ trưởng quốc phòng của Việt Nam và Philippines đã công khai chỉ trích TQ và kêu gọi Hoa Kỳ tăng cường sự hiện diện an ninh tại Đông Nam Á. “Như bấy lâu nay, chúng tôi luôn luôn kỳ vọng TQ tôn trọng những chính sách mà họ công bố với thế giới và chúng tôi hi vọng rằng những lời tuyên bố này sẽ được biến thành hiện thực”, đó là phát biểu của Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam, Trung tướng Phùng Quang Thanh, người đã than phiền rằng vào tháng trước ba tàu TQ đã cắt dây cáp của một tàu thăm dò Việt Nam để ngăn cản việc Việt Nam thăm dò dầu khí trong các vùng tranh chấp tại Biển Đông.

Bộ trưởng Quốc phòng Philippines, ông Voltaire Tuvera Gazmin, thậm chí còn nghiêm khắc hơn. TQ bị lên án đã có nhiều hành động đe dọa chống lại các tàu đánh cá Philippines và trên các đảo mà Philippines tuyên bố chủ quyền trong quần đảo Trường Sa.

“Những hành động này tạo ra tình trạng bất ổn một cách không cần thiết, không những đối với chính phủ Philippines, mà còn gây nhiều phiền nhiễu cho những người dân sống tùy thuộc vào môi trường biển”, Gazmin đã nói như vậy, đồng thời nêu ra nhiều vụ việc chính xác về hành vi đe dọa quân sự của TQ trong lãnh hải Philippines.

Trong phần trả lời các câu hỏi, Tướng Lương Quang Liệt đã tìm cách lách né, thường tránh các câu hỏi trực tiếp. Chẳng hạn, khi được hỏi về kế hoạch của TQ nhằm tiếp quản các hoạt động của một hải cảng quan trọng tại Pakistan, họ Lương nói rằng ông không hay biết gì về điều đó, mặc dù Bộ trưởng Quốc phòng Pakistan trước đó đã tuyên bố điều này một cách công khai.

“Phần lớn luận điệu trong bài diễn văn của Tướng Lương Quang Liệt nhắm vào những chủ điểm nhằm trấn an dư luận trong khu vực như người ta dự kiến”, một thành viên khác trong phái đoàn Mỹ đã nói. “ Nhưng, như một số câu hỏi đặt ra với Tướng Lương Quang Liệt cho thấy, còn có rất nhiều thắc mắc và lo lắng trong khu vực chưa được trả lời, trong bối cảnh có một khoảng cách giữa lời nói và việc làm của Cộng Hoà Nhân Dân Trung Hoa liên quan đến cái gọi là ‘lợi ích cốt lõi’ của TQ, Biển Đông, và chương trình hiện đại hóa quân đội của TQ”

Trần Ngọc Cư dịch

Nguồn: Thecable.foreignpolicy.com

Người dịch gửi trực tiếp cho BVN.