Bauxite Việt Nam

Nguyễn Đình Ấm

Có thể khẳng định như vậy vì nhiều lý do.

Vừa qua, nhờ “cảm hứng” từ vụ án Nguyễn Thanh Chấn bị tòa xử tử hình oan đã vô tình được sáng tỏ nên nạn nhân, gia đình, bè bạn của Nguyễn Văn Chưởng ở Hải Dương, Hồ Duy Hải ở Long An và một số nghi phạm khác mới có quyết tâm vượt qua sự khốn khó, vô vọng để phản kháng quyết liệt đòi xem xét lại sự oan khuất của mình.

Qua quan sát, điều tra, viết bài, tôi thấy trong xã hội hiện nay đang tồn tại nhiều trường hợp bị khép tội oan sai có những tình tiết giống hệt các vụ án của Nguyễn Thanh Chấn, Hồ Duy Hải... Đó là, khi ai đó bị cơ quan điều tra nhận định là thủ phạm trong vụ án mà qua điều tra, xét hỏi thông thường nghi phạm không nhận tội thì một kịch bản kiểu như thế này diễn ra: Điều tra viên (ĐTV) dùng thủ đoạn bỏ đói, thay nhau lấy cung ngày, đêm không cho ngủ, lừa, dụ, khủng bố tinh thần, đánh đập, nhục hình… đến khi nghi phạm không thể chịu nổi, buộc phải nhận tội bừa để giữ mạng sống, hy vọng khi ra tòa kêu oan. Khi nghi phạm đã phải nhận tội thì ĐTV sẽ ép, mớm nạn nhân khai, tạo các bằng chứng phù hợp với “tội”. Việc đi mua thớt và dao ở chợ về làm vật chứng trong vụ Hồ Duy Hải không phải cá biệt. Khi đưa ra xét xử các cấp tòa dù nghi phạm, luật sư kêu oan thấu trời nhưng tòa vẫn cứ dở các bản cung nghi phạm ký nhận, các vật chứng rởm, không đưa những chứng cứ trái ý muốn của họ vào tố tụng để bác bỏ mọi bào chữa nhằm vụ xử được suôn sẻ, giữ “uy tín” cho người, cơ quan pháp luật.

Vụ bỏ tù oan 5 nông dân ở thôn Mai Chung, xã Tân Trường, huyện Cẩm Giàng tỉnh Hải Dương năm 2005 là một ví dụ. Đầu tiên, một người chuyên ăn trộm cá ở xã bên bị ai đó đánh vỡ sọ chết cách các ao cá của 5 người kia hơn 1 km dù tại đây không chỉ năm người này có ao cá. Mặc dù có rất nhiều tình tiết ngoại phạm và hết sức vô lý nhưng năm người này vẫn phải nhận tội do ĐTV dùng nhục hình, lừa bịp, mớm cung… Nghi phạm Phan Ngọc Hải tố cáo: ĐTV tên Tuấn Anh lấy còng sắt cột tay vào ghế rồi dùng gậy gỗ vuông, dùi cui cao su vụt vào mắt cá chân, các khớp xương, dùng giày đá vào mạng sườn… Hải cắn răng kêu van nhưng càng kêu thì những trận đòn càng dữ dội hơn đến khi ngất lịm. Buổi chiều 1/5/2005 lại lấy cung Hải vẫn kêu oan, ĐTV nguyền rủa “không có tội, đánh cho có tội” cùng với những trận đòn như trước… Một giờ sáng hôm sau ĐTV dựng dậy cho Hải xem 4 bản viết và nói: “Đây, chúng nó nhận cùng đánh chết trộm hết rồi chỉ còn mày, khôn hồn thì nhận đi.”. Hải thất kinh yêu cầu đối chất với 4 người kia nhưng ĐTV không cho. Đến khi gặp nhau cả 4 người đều nói với nhau “Sao… lại khai vấy cho tôi?”. Đến 3 giờ sáng 2/5/2005 tiếp tục bị đánh, tinh thần hoảng loạn nghĩ không thể sống nếu không nhận “tội” nên Hải phải nhận bừa để còn sống khi ra tòa kêu oan… Khi đã “nhận tội” thì ĐTV nói “nếu như thế thì phải có bằng chứng gì như con dao, cái lưới chẳng hạn” và Hải phải bịa ra lưới của kẻ trộm để ở đâu, con dao chém trộm ở chỗ nào… Nhưng đến khi tìm đến các “bằng chứng” dù con dao, tấm lưới mạng nhện chăng, ở nơi không phù hợp nhưng vẫn được đưa vào hồ sơ… ĐTV còn lừa Hải bằng cách hỏi cái ao cá nằm ở vị trí như thế nào đưa giấy, bút để Hải vẽ sơ đồ. Hải không ngờ khi xử án thấy quan tòa đưa ra cái bản vẽ và coi đó cũng là một sự thừa nhận tội.

Theo tôi, hiện trạng việc điều tra, xét xử của cơ quan pháp luật lâu nay gây ra rất nhiều oan sai do:

- Công an điều tra có quyền quá lớn trong hoạt động tư pháp. Về hình thức thì trong hoạt động TP có ba ngành kiểm soát lẫn nhau: Công an điều tra, viện kiểm sát kiểm sát, tòa án xét xử nhưng thực chất khi một vụ án xảy ra công an gần như toàn quyền khởi tố, điều tra rất ít vụ án VKS tham gia cả quá trình điều tra, càng không có luật sư bảo vệ nghi can nên những ĐTV vô lương tâm tha hồ áp dụng các biện pháp thâm độc, tàn bạo để chóng “hoàn thành nhiệm vụ” nghỉ ngơi, lên chức, lên lương…

- Từ điều tra đến nhà tù đều do ngành công an đảm nhiệm khép kín nên không có cơ hội cho tù nhân kêu oan. Vụ án ở Cẩm Giàng Hải Dương nêu trên họ tố cáo nhiều lần tù nhân viết đơn kêu oan để gia đình gửi đi nhưng bị cấm đoán, ngăn chặn.

Bốn dân oan Cẩm Giàng (Hải Dương) đang kể mình bị điều tra viên tra tấn, nhục hình, mớm, dụ cung như thế nào.

- Cả ba cơ quan tố tụng đều do một ông đảng (địa phương, trung ương) lãnh đạo, chỉ đạo nên họ không độc lập trong công việc. Dù tình tiết vụ án như thế nào nếu “cấp trên” muốn bắt, xử đối tượng nào đó theo mức nào thì hầu hết cơ quan tố tụng không thể làm trái do cái ghế, sự nghiệp của họ là “lãnh đạo” định đoạt. Thời gian qua không ít vụ dân đồn đại nhiều người bị oan sai do phải “thế mạng” cho con, cháu “ông nọ, bà kia” có chức quyền, nhiều tiền… Đây là những trường hợp dân gian gọi là “án bỏ túi”. Đặc biêt, những vụ liên quan chính trị thì không cần pháp luật, họ bắt, bỏ tù ai đó chỉ vì nghỉ trong phòng có bao cao su cũ, thiếu thuế ít tiền, “hai xe đi hàng ba”, điều 258… mơ hồ.

- Việc kiện cáo, kêu oan của nạn nhân hầu hết không được hệ thống quyền hành đoái hoài, các nhà lãnh đạo Việt Nam cũng không biết hoặc làm ngơ. Trong vụ ở Cẩm Giàng nói trên, từ khi các nghi phạm bị bắt, đi tù 2005, 2007 đến khi được ra tù (chỉ bị tù ½ thời gian tòa xử) 2010, 2011 đã rất nhiều lần họ gửi đơn cho Quốc hội, Viện Kiểm sát, Toà án Nhân dân Tối cao, Chủ tịch nước (báo Cựu chiến binh Việt Nam số 867 ngày 16/6/2011 đã đăng bài “Kỳ án trộm cá và những mâu thuẫn trong hồ sơ vụ án” nói lên đầy rẫy mâu thuẫn, uẩn khúc, sai phạm trong việc điều tra, xét xử vụ án này) nhưng tất cả không có một sự hồi âm nào. Đến nay các nạn nhân phải cam chịu vì họ không có tiền bạc, hơi sức để tiếp tục kiện cáo. Vụ Nguyễn Văn Chưởng, Hồ Duy Hải dù gia đình liên tục kêu oan với nhiều tình tiết sai trái nghiêm trọng trong quá trình tố tụng nhưng cả chục năm nay không ai thèm xem xét… Quá cùng quẫn gia đình, bạn bè những người thương cảm với Nguyễn Văn Chưởng phải dầu dãi nắng mưa ngồi ở vườn hoa Lý Thái tổ kêu cứu nhưng không những chưa được cơ quan chức năng, người có trách nhiệm lưu tâm mà còn bị xua đuổi, sách nhiễu, bắt bớ...

Với kinh nghiệm của mình, tôi khẳng định vụ Hồ Duy Hải, Nguyễn Văn Chưởng cũng như hàng nghìn, vạn… vụ khác là oan sai ở mức độ khác nhau.

N. Đ. A.

Tác giả gửi BVN.