Bauxite Việt Nam: Dương Danh Dy – một trong những người hiểu Trung Quốc nhất

Dương Danh Dy – một trong những người hiểu Trung Quốc nhất – đã ra đi

Trương Huy San

Nhà ngoại giao Dương Danh Dy vừa mất hôm qua. Ông được coi là một trong những người Việt Nam hiểu Trung Quốc nhất; đúng hơn là hiểu dã tâm đối với Việt Nam của Chính quyền Trung Quốc nhất.

Ông nhận vai trò Bí thứ thứ nhất Đại sứ quán Việt Nam tại Bắc Kinh vào tháng 9-1977, thời điểm mà xung đột giữa Việt Nam và TQ đang bị đẩy dần tới đỉnh điểm; và, rời Trung Quốc năm 1996, thời kỳ “hữu nghị hậu Thành Đô”, khi đang làm Tổng lãnh sự Việt Nam tại Quảng Châu.

Không chỉ tiếp xúc được với nhiều nhân chứng lịch sử, nhờ rất thông thạo tiếng Trung, Dương Danh Dy có lẽ là người Việt Nam đọc được nhiều nhất các tài liệu, sách báo, nhật ký, hồi ký có liên quan tới Việt Nam của các lãnh đạo và nhà ngoại giao Trung Quốc. Cho dù có rất nhiều bạn bè người Hoa, ông Dương Danh Dy chưa bao giờ mơ hồ về chính quyền Bắc Kinh.

Theo đại sứ (Việt Nam tại Hà Lan) Đinh Hoàng Thắng, ông Dương Danh Dy là người được Thứ trưởng Ngoại giao Trần Quang Cơ trao tận tay hai tập đánh máy cuốn Hồi ưc của ông. Sau khi giúp ông Trần Quang Cơ hoàn chỉnh cuốn Hồi ức, chính ông Dương Danh Dy là người đã công bố cuốn Hồi ức nói chi tiết nhất về các chuyển động trước Hội nghị Thành Đô này (khi Thứ trưởng Trần Quang Cơ còn sống).

Trí tuệ, tâm huyết và nhiệt thành yêu tổ quốc, Dương Danh Dy không chỉ là một nhà ngoại giao mà còn là một nhà Trung Quốc học. Các công trình của ông vừa giúp người Việt nhìn thấu tâm can “bạn vàng” vừa nhận ra cả những sai lầm của chính mình sau vừa đúng 7 thập niên dùng gạch đá và máu để đắp đường biên vô sản.