Bauxite Việt Nam

Cần từ bỏ cáo buộc có động cơ chính trị đối với Phạm Đoan Trang

HUMAN RIGHTS WATCH – December 13, 2021

Ba Sàm lược dịch

(New York) – Các nhà chức trách Việt Nam nên hủy bỏ mọi cáo buộc hình sự đối với nhà hoạt động nhân quyền và blogger nổi tiếng Phạm Đoan Trang và trả tự do ngay lập tức cho cô, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Human Rights Watch đã lên tiếng hôm nay.

Vào ngày 14 tháng 12 năm 2021, một tòa án ở Hà Nội dự kiến sẽ đưa cô ra xét xử về tội “tuyên truyền chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo Điều 88 Bộ luật Hình sự năm 1999. Cô có thể phải nhận tới 12 năm tù.

“Nhà báo với bút lực sung mãn Phạm Đoan Trang phải đối mặt với sự trả đũa ác nghiệt từ chính quyền vì hàng chục năm ủng hộ tự do ngôn luận, tự do báo chí và nhân quyền của cô ấy,” Phil Robertson, Phó giám đốc khu vực châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho biết. “Bằng cách truy tố cô ấy, các nhà chức trách Việt Nam cho thấy họ sợ hãi đến mức nào trước những tiếng nói chỉ trích nổi tiếng trong công chúng“.

Công an đã bắt Phạm Đoan Trang, 43 tuổi, vào ngày 6 tháng 10 năm 2020 tại Thành phố Hồ Chí Minh, chỉ vài giờ sau cuộc đối thoại nhân quyền thường niên giữa Hoa Kỳ và Việt Nam, và đưa cô ra Hà Nội. Sau khi buộc tội cô, họ giam cô hơn một năm trước khi xét xử mà không được gặp luật sư. Vụ kiện chống lại cô và hành vi ngược đãi cô đã vi phạm Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị mà Việt Nam đã phê chuẩn năm 1982.

Phạm Đoan Trang từ lâu đã tham gia vào các cuộc biểu tình ôn hòa chống lại các chính sách của chính phủ. Cô đã tham gia các cuộc biểu tình bên ngoài đồn cảnh sát và tại sân bay, khi các nhà hoạt động cùng chí hướng bị bắt giữ, tham gia các cuộc biểu tình chống Trung Quốc và dẫn đầu các cuộc tuần hành ủng hộ bảo vệ môi trường. Cô thể hiện tình đoàn kết đối với các nhà hoạt động đồng nghiệp bằng cách cố gắng tham dự các phiên tòa của chính quyền, và trước rủi ro lớn cho cá nhân, cô vẫn định kỳ đến thăm gia đình của những người bất đồng chính kiến bị giam cầm để hỗ trợ và giúp đỡ họ.

Lực lượng an ninh của chính phủ thường xuyên bắt bớ, sách nhiễu và hành hung cô. Năm 2009, công an giam giữ cô trong 9 ngày vì lý do “an ninh quốc gia”. Các nhân viên an ninh sau đó đã bắt giữ và thẩm vấn cô nhiều lần và quản thúc cô tại gia để ngăn cô tham gia các cuộc biểu tình hoặc gặp gỡ các nhà ngoại giao nước ngoài.

Cô phải đi khập khiễng vì chấn thương khi lực lượng an ninh cưỡng chế phá đám một cuộc biểu tình bảo vệ môi trường ở Hà Nội, vào tháng 4 năm 2015. Vào tháng 9 năm 2015, cô đã đến trụ sở Công an quận Hai Bà Trưng, Hà Nội để phản đối việc bắt giữ tùy tiện một nhà hoạt động, Lê Thu Hà, và những người khác. Ở đó, các nhân viên an ninh đã đánh đập những người biểu tình, khiến cô bị chảy máu mồm.

Vào tháng 5 năm 2016, cảnh sát đã giam giữ và ngăn cản cô tham dự cuộc gặp với Tổng thống Hoa Kỳ Barrack Obama, người đã mời cô tham gia một nhóm các nhà hoạt động trong chuyến thăm của ông tới Hà Nội. Vào tháng 11 năm 2017, cô đã bị bắt giữ sau cuộc gặp với một phái đoàn của Liên minh châu Âu đang chuẩn bị cho cuộc đối thoại nhân quyền song phương thường niên giữa EU và Việt Nam.

Công an đã bắt giam cô một lần nữa vào tháng 2 và tháng 6 năm 2018 và thẩm vấn cô về các bài viết và các hoạt động của cô. Vào tháng 8 năm 2018, các nhân viên an ninh đã phá một buổi hòa nhạc mà cô đang tham dự ở Thành phố Hồ Chí Minh, lôi cô ra ngoài, đưa cô đến đồn cảnh sát, tra hỏi và đánh đập cô. Sau đó, họ bỏ cô lại bên đường nơi có sáu người đàn ông mặc thường phục đánh cô.

• 1556. BÁO CÁO ĐỒNG TÂM

Vào tháng 1 năm 2020, Phạm Đoan Trang và các nhà hoạt động đã xuất bản ấn phẩm đầu tiên của Báo cáo Đồng Tâm, làm sáng tỏ cuộc xung đột bạo lực về đất đai tại xã Đồng Tâm. Vào tháng 6 năm 2020, chính quyền đã bắt giữ ba người đóng góp cho bản báo cáo, Cấn Thị Thêu và các con trai của bà là Trịnh Bá Phương và Trịnh Bá Tư.

Công an buộc tội họ tuyên truyền chống nhà nước theo Điều 117 của Bộ luật Hình sự. Vào tháng 5 năm 2021, một tòa án ở tỉnh Hòa Bình đã đưa Cấn Thị Thêu và Trịnh Bá Tư ra xét xử, kết tội và tuyên phạt mỗi người 8 năm tù giam, 3 năm quản chế sau khi mãn hạn tù. Trịnh Bá Phương vẫn đang bị công an tạm giữ kể từ tháng 6 năm 2020. Một tòa án ở Hà Nội dự kiến sẽ xét xử vụ án của anh cùng với nhà hoạt động vì quyền đất đai Nguyễn Thị Tâm vào ngày 3 tháng 11 năm 2021. Nguyễn Thị Tâm bị bắt vào tháng 6 năm 2020 với cùng tội danh. Phạm Đoan Trang xuất bản Báo Đồng Tâm lần thứ ba vào ngày 25 tháng 9 năm 2021.

Trong bản cáo trạng, Viện Kiểm sát Nhân dân thành phố Hà Nội cáo buộc rằng những tài liệu Phạm Đoan Trang viết từ tháng 11 năm 2017 đến tháng 12 năm 2018 là vi phạm Điều 88 Bộ luật Hình sự năm 1999. Cô bị cáo buộc lưu trữ bất hợp pháp các tài liệu bằng tiếng Anh:

1 “Báo cáo tóm tắt về thảm họa sinh vật biển ở Việt Nam”;

2 “Đánh giá chung về tình hình nhân quyền ở Việt Nam”;

3 “Báo cáo đánh giá Luật tín ngưỡng, tôn giáo năm 2016 liên quan đến việc thực hiện quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam”; và

4 Bản tiếng Việt của Báo cáo về Luật Tín ngưỡng và Tôn giáo năm 2016.

Theo cáo trạng, “các tài liệu này có nội dung tuyên truyền một cuộc chiến tranh tâm lý, tung tin giả gây hoang mang cho người dân; tuyên truyền những thông tin xuyên tạc chủ trương, chính sách của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, bôi nhọ chính quyền nhân dân”. Nhà chức trách cũng buộc tội Phạm Đoan Trang vì đã tham gia cuộc thảo luận bàn tròn trên BBC Tiếng Việt và trả lời phỏng vấn của đài RFA Tiếng Việt.

“Viết về thảm họa môi trường, vi phạm nhân quyền, thiếu tự do tôn giáo và nói chuyện với truyền thông quốc tế không phải là tội ác, nhưng chính quyền đã quyết định như vậy”, Robertson đánh giá. “Chính phủ nên hoan nghênh các cuộc điều tra của Phạm Đoan Trang về hành vi sai trái, lạm dụng và hành vi bất chính, hơn là trừng phạt cô ấy”.

Phạm Đoan Trang từng là biên tập viên của “Tuần Việt Nam”, một tuần báo trực tuyến thuộc VietnamNet, một trong những trang web tin tức nổi tiếng nhất cả nước. Cô đã xuất bản các bài báo trên cả báo in và phương tiện truyền thông trực tuyến. Cô là đồng tác giả cuốn “Tự truyện của một người đồng tính nam”, cuốn sách bán chạy nhất, xuất bản năm 2008, nói về sự phân biệt đối xử với người đồng tính nam ở Việt Nam và những đòi hỏi của họ về quyền bình đẳng.

Cô đã đóng góp cho cuốn Việt Nam và Cuộc xung đột trên Biển Đông, xuất bản năm 2012. Cô là người đóng góp cho hai cuốn sách khác được xuất bản dưới dạng tự xuất bản: Anh Ba Sàm, một cuốn sách viết về công việc và việc giam cầm blogger nổi tiếng Nguyễn Hữu Vinh; và cuốn Từ Facebook xuống đường phố, ghi lại các hoạt động đấu tranh đòi quyền lợi và biểu tình ở Việt Nam từ năm 2011 đến năm 2016.

Cô là một blogger bộc trực về các chủ đề, bao gồm quyền của người đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính và chuyển giới, quyền của phụ nữ, các vấn đề môi trường, xung đột lãnh thổ giữa Việt Nam và Trung Quốc, sự tàn bạo của công an, sự đàn áp đối với các nhà hoạt động, cũng như các khía cạnh của luật pháp và nhân quyền.

Cô thúc đẩy cải cách bầu cử và giáo dục nhân quyền. Các bài báo và blog của cô thường tập trung vào vai trò của truyền thông trong đời sống chính trị xã hội.

Được sự hỗ trợ của các blogger khác, cô đã viết và xuất bản trên blog của mình một lịch sử ngắn gọn về “thế giới blog” của Việt Nam. Cô đã viết, trong thời gian thực, về các vụ bắt giữ tùy tiện và bất hợp pháp các nhà hoạt động, người biểu tình và blogger, cũng như việc buộc đóng cửa một tờ báo trực tuyến. Cô thường xuyên kêu gọi mọi người sử dụng mạng xã hội một cách có trách nhiệm để thúc đẩy phong trào xã hội dân sự bất bạo động đang phát triển mạnh mẽ.

Phạm Đoan Trang cũng luôn ủng hộ một hệ thống công lý khách quan, tôn trọng các quyền con người. Cô từng là biên tập viên của Tạp chí Luật khoa trực tuyến, đã xuất bản nhiều bài báo và bản dịch liên quan đến luật sư và nhân quyền, cuộc đấu tranh chống lại việc cưỡng bức thú tội, nhà nước dùng nhục hình, bạo lực gia đình, cải cách luật pháp ở Trung Quốc, các vụ án tử hình có tiếng ở Việt Nam, các biện pháp bảo vệ chống lại hành vi tự buộc tội, và nhiều chủ đề khác.

Phạm Đoan Trang cũng đã viết về các vấn đề quốc tế như phong trào dân chủ ở Hồng Kông. Trong cả hai trường hợp, cô cũng dịch các bài báo tiếng Anh về nhiều chủ đề này sang tiếng Việt, trong đó có những bài báo đã phát hành ở Việt Nam.

Công việc của Phạm Đoan Trang cũng nhằm thu hút sự chú ý của quốc tế đến hồ sơ nhân quyền đáng kinh ngạc của Việt Nam. Blog của cô bao gồm các bản dịch tiếng Anh các bài viết của cô sang tiếng Việt, bao gồm các lời kêu gọi trả tự do cho các tù nhân chính trị. Các mục khác bao gồm “Báo cáo về việc đàn áp các blogger kỷ niệm Ngày Quốc tế Nhân sự tại Việt Nam,” “Luật không gửi trả lại người tị nạn khi Việt Nam đưa người Duy Ngô Nhĩ di cư trở lại Trung Quốc là gì?”, “Những luật về sự trừng phạt của Nhà nước,” “Kiểm duyệt báo chí ở Việt Nam”,  và “Niên biểu của phong trào viết blog ở Việt Nam.”  Cô cũng là đồng biên tập viên của trang web tiếng Anh Vietnam Right Now nhằm mục đích cung cấp “thông tin khách quan, chính xác và kịp thời về các điều kiện chính trị xã hội ở Việt Nam hiện nay”.

Vào tháng 2 năm 2019, Phạm Đoan Trang đồng sáng lập Nhà xuất bản Tự do, chuyên xuất bản một loạt sách phi hư cấu do các tác giả Việt Nam viết về các chủ đề như khoa học chính trị, chính sách công và các vấn đề xã hội khác, chẳng hạn như Politics of a Police State (tiếng Anh), Phản kháng phi bạo lực, Chính trị Bình dân, Những mảnh đời sau song sắt, và Cẩm nang nuôi tù. Chính quyền coi những cuốn sách này là nhạy cảm và đã cấm một cách hiệu quả việc xuất bản chúng. Cô rời nhà xuất bản vào tháng 7 năm 2020. Vào tháng 5 năm 2021, công an thông báo rằng họ đã bắt giữ một người với cáo buộc phân phối sách do Nhà xuất bản Tự do xuất bản.

“Chính phủ Việt Nam không phải chịu trách nhiệm giải trình trong nhiều thập kỷ đàn áp những người chỉ trích như Phạm Đoan Trang”, Robertson nói. “Các nhà tài trợ và đối tác thương mại của các quốc gia như Hoa Kỳ, EU, Úc và Nhật Bản cần phải ngừng che giấu những sai lầm của mình trước những vi phạm có hệ thống của Việt Nam”.

Dịch giả gửi BVN