Bauxite Việt Nam

Lưu Trọng Văn

1.

Phải bắt đầu từ tầm nhìn quy hoạch

Đây là dự án quá lớn với tổng giá trị 67 tỷ USD. Tiền ấy của Dân vì vậy không thể khơi khơi như một cuộc chơi muốn nói sao thì nói được.

Việc tiến hành dự án này thế nào chính là thước đo phẩm chất, tầm kỹ trị-chính trị của những nhà lãnh đạo quốc gia( QG).

Theo gã quy trình thực hiện dự án phải bắt đầu từ tầm nhìn của quy hoạch.

Quy hoạch dự án sẽ quyết định tính hiệu quả và tầm nhìn phát triển của các vùng miền QG tạo nền tảng và đột phá đưa QG vào Kỷ nguyên mới.

Quy hoạch phải lấy các chỉ số đồng bộ về kinh tế xã hội, công nghệ, không gian sống, môi trường sống trong Kỷ nguyên mới làm cái đích quan trọng nhất.

Quy hoạch thông minh, mang tầm văn hoá, công nghệ cao sẽ là các chỉ số hiệu quả của dự án chứ không chỉ cục tiền thu được khi bán vé tàu.

Lợi ích của dự án phải được tính tổng thể chứ không tính số lượng hành khách vận chuyển.

Các điểm đến của dự án phải được tính toán theo tầm nhìn thế mạnh và cơ hội phát triển tổng thể vùng và QG. Chính cái tầm nhìn này sẽ tạo đột phá các không gian trung tâm mới thích hợp quy hoạch của Kỷ nguyên mới, chứ không phụ thuộc các lợi ích trước mắt và cái gọi là nhu cầu trước mắt ở không gian đô thị hiện hữu phần nhiều không còn thích hợp.

Các nhà quy hoạch tuyến đường, điểm đến phải là các nhà hoạch định chiến lược kinh tế, công nghệ, xã hội, du lịch, văn hoá quốc gia chứ không thể đơn thuần là các chuyên gia xây dựng, giao thông được.

Chính phủ và Quốc hội nên nhìn dự án này như một cơ hội để sắp xếp lại giang sơn đáp ứng Kỷ nguyên mới, chứ đừng coi đó là dự án đơn thuần về giao thông. Chính quy hoạch về đường sắt cao tốc này cũng là quy hoạch về sân bay, cao tốc đường bộ vì nó có mẫu số chung: Phát triển thế mạnh, tiềm năng kinh tế xã hội, du lịch, văn hoá vùng miền QG.

Từ quy hoạch tuyến và điểm đến này sẽ quy hoạch quy mô bất động sản ở ga đến và không gian đô thị, dịch vụ quanh nó. Quy hoạch này phải có quy chuẩn tối thiểu 1000 ha.

Bài toán ngân sách đầu tư của dự án nên bắt đầu từ cột mốc quy hoạch này.

Hãy tạm tính 23 nhà ga, quy hoạch không gian và tiểu đô thị mới, hiện đại quanh 23 nhà ga đó khoảng 1000 ha, sẽ có 23.000 ha đất đô thị giá trị cao. 

Với sự phát triển của các thành phố, tỉnh theo quy hoạch mở rộng mới thì giá trị đất ở trung tâm các nhà ga này không dưới 4.000 USD/m². Tạm tính tổng giá trị bất động sản mà dự án mang lại là 100 tỷ USD. Trừ đi tiền giải toả đền bù, đầu tư hạ tầng và diện tích không xây dựng khoảng 2/3 tổng tài sản thì số tiền từ bất động sản nhà nước có thể có là hơn 30 tỷ USD.

Nhà nước sau khi hoàn chỉnh quy hoạch và tạo giá trị mặt bằng có thể tổ chức đấu thầu để thu tiền tươi số tiền khoảng 30 tỷ USD này ngay. Số tiền này sẽ trực tiếp đầu tư vào dự án đường sắt để tạo ra các giá trị mới.

2.

Chọn công nghệ

Gói thầu công nghệ này là quyết định thành bại của dự án. Phải cho đấu thầu chứ dứt khoát không chỉ định thầu và chỉ định nhà đầu tư được.

Do yếu tố an ninh trải dài lãnh thổ QG, Quốc hội phải có điều luật các công trình liên quan đến an ninh QG thì các QG đang tranh chấp lãnh thổ với VN có xung khắc về an ninh QG sẽ không được tham gia.

Với điều luật này sẽ gỡ bỏ những bất an, lo ngại của dự án liên quan an ninh QG.

Khi xong về công nghệ và quy hoạch, mới đến các gói thầu đầu tư và thi công tiếp theo. Theo gã nên chia dự án ra bốn công đoạn để tránh các rủi ro và dễ giám sát hơn. 

Sài Gòn - Nha Trang.

Nha Trang - Đà Nẵng.

Đà Nẵng - Vinh.

Vinh - Hà Nội.

L.T.V.

Tác giả gửi BVN