Bauxite Việt Nam

Họa sĩ Nguyễn Thanh Bình

Nếu tra trên mạng, chúng ta sẽ được biết rõ hơn về con người và tác phẩm họa sĩ Nguyễn Thanh Bình. Sinh năm 1954, từ một chiến binh đi đến những ngày cuối cùng của cuộc chiến, ông trở thành họa sĩ tiêu biểu những năm 80-90, với số lượng tranh bán được lớn vào bậc nhất trong thị trường VN hiện thời. Sau đây là ba đoạn trích từ những câu trả lời của ông trong một cuộc phỏng vấn với trang mạng Văn Việt. Do sơ suất chúng tôi đã để lạc mất đường dẫn, mong được tác giả Nguyễn Thanh Bình và các bạn lượng thứ.

Vương Trí Nhàn

1/

*Theo anh/chị, lịch sử Việt Nam có gì đáng tự hào và có gì đáng hối tiếc?

- Trả lời:

Ít có dân tộc nào mà suốt chiều dài lịch

sử toàn đánh nhau. Tháng 3 năm 1975, khi trận đánh chiếm thị xã Buôn Ma Thuột kết thúc, lúc hành quân vào nội đô, đập ngay vào mắt tôi bảng quảng cáo Coca Cola to tướng, đỏ thắm, nổi bật trên nền cây xanh. Đối với tôi, thứ nước giải khát ấy không lạ, vì đã biết đến nó thời thơ ấu. Lúc vào nhà một gia đình công nhân đồn điền cao su, ấn tượng không bao giờ quên là thái độ của gia đình ấy: không vồn vã cũng không thờ ơ. Họ lấy nước cho uống, với một vẻ bình thản kỳ lạ, và khi nhìn thấy trong căn nhà cũng đơn sơ, vách gỗ lợp tôn có ti vi, có xe máy, có cả chiếc tủ lạnh nhỏ, tôi ngay lập tức hiểu rằng “… Họ đâu có cần ai đến giải phóng!”. Cuộc sống của họ tuy là công nhân nghèo, nhưng điều kiện vật chất vượt xa 99.9% người dân miền Bắc khi đó!

Hồi ấy ngoài Bắc chỉ vài gia đình cán bộ cao cấp mới có tủ lạnh. Ti vi thì hầu như không có vì chưa có đài phát! Tôi được xem ti vi từ nhỏ ở Praha, nên không lạ lẫm gì cái thiết bị gia dụng ấy, nhưng với tất cả lính tráng, kể cả sĩ quan đơn vị tôi, thì chưa ai biết nó là cái gì. Vài năm sau, sau khi xuất ngũ (1978) lững thững đi bộ từ ga Hàng Cỏ về nhà (số 6 Chu Văn An, Ba Đình – Hà Nội), cảm giác hoàn toàn trống vắng, không vui, không buồn…

Không có chìa khóa vào nhà, ngồi trên bậc cầu thang đợi ông già về, tôi ngồi nhớ lan man về quãng thời gian đã qua, chợt nhận ra rằng: “Đó là một cuộc nội chiến tương tàn, thảm khốc!”.

Càng những năm sau này, mỗi khi nhớ lại khoảnh khắc đó, càng củng cố nhận thức rằng: Lịch sử dân tộc Việt Nam đầy đau khổ, không có gì đáng tự hào cũng chẳng có gì để hối tiếc. Chiến tranh chống ngoại xâm hay nội chiến, chỉ là những cơn sốt của một cơ thể cố gắng sống còn, một khi đã bước qua, không có điều gì để hối tiếc… Có chăng, chỉ là hối tiếc những gì tốt đẹp đã bị hủy hoại.

2/

*Cái gì hay nhất và dở nhất trong tính cách người Việt? Cái cần nhứt cho con người Việt hiện nay là gì? Làm sao để thay đổi theo chiều hướng tốt hơn?

Trả lời:

Cách đây gần thế kỷ, sử gia Trần Trọng Kim từng nhận xét:“… Người An Nam đã lười nhác lại hay ăn cắp vặt ...”.

Dĩ nhiên, không phải ai cũng tắt mắt, nhưng nói chung tính cách người Việt nhạt.

Thật thà ư? Người Thái, người Lào mới là thật thà.

Cần cù ư? Nông dân ở đâu cũng cần cù.

Dũng cảm ư? Tinh thần võ sĩ đạo Nhật Bản há chẳng phải điển hình của lòng dũng cảm.

Thông minh ư? Nhìn công cụ lao động và vật dụng sinh hoạt truyền thống của người Việt xem, mấy ngàn năm không thay đổi…

Nói chung, tính cách người Việt không có gì nổi bật, vì nếu nói đến “dân tộc” phải đặt nó trên bình diện “giữa các dân tộc”, nếu không, chỉ là việc “mèo khen đuôi mèo”.

Nhưng một tính cách nhạt nhoà, tự thân không có gì xấu, không có gì để tự ti hay tự ái, mà nó là điều cần được nhìn thấy để sửa đổi.

Cách đây nhiều năm, trong một buổi nói chuyện đề tài tương tự (về thơ) trong buổi khai trương Cà phê thứ Bảy, chủ toạ đưa ra một câu hỏi: “Người Việt có tính sáng tạo không?”. Tôi phát biểu: “Thật sự, người Việt không có tính sáng tạo!”.

Tôi đã làm dấy lên một cuộc tranh luận ồn ào kéo dài sau đó!

(Há há há… )

Người Việt giàu lòng tự ái chứ không biết tự trọng, ưa cãi lộn chứ không biết tranh luận một cách trí tuệ.

Đó chính là hệ quả của một lịch sử chiến tranh liên miên, phân hoá rã rời của một xã hội nông nghiệp.

Hẳn ai cũng thấy, nhiều người Việt đã thành công, thậm chí đạt đến địa vị cao ở các quốc gia văn minh. Điều ấy nói rằng: Tính cách và trí tuệ người Việt tuy chẳng hơn ai nhưng cũng không thua kém ai. Do đó, thể chế mới chính là yếu tố quyết định để thay đổi, chẳng những tính cách mà cả nếp sống xã hội theo chiều hướng tốt hơn.

Tại sao?

Ta hoàn toàn có thể thấy miền Nam trước 1975 hay Việt Nam trước 1954, đang định hình theo chiều hướng mà hôm nay ta phải “mong đợi, ước ao”. Đó cũng là điều ta phải hối tiếc cho lịch sử tang thương của dân tộc!

3/

*Anh/chị đang nghĩ/hy vọng gì về tương lai người Việt/nước Việt?

Trả lời:

Chỉ mới mười lăm năm học Phật, biết đến và hiểu được bản chất của khái niệm vô thường. Không có gì thường trụ mãi mãi, vì thế tôi tin chắc rằng mọi sự sẽ thay đổi mà không cần phải hy vọng, không cần phải trông chờ vào những điều mong manh, không thực.

Nguồn: FB Nhan Vuong Tri