Bauxite Việt Nam

Bắc Kinh trì hoãn các cuộc đàm phán chuẩn bị

Cary Huang ở Bắc Kinh/South China Morning Post

Chuyến thăm Hoa Kỳ đang chờ đợi từ lâu của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào bây giờ có vẻ sẽ không thể xảy ra sớm, khi Bắc Kinh hoãn các cuộc đàm phán chuẩn bị với Washington giữa lúc căng thẳng dâng cao giữa hai quốc gia.

Ông Hồ đã hai lần “vui vẻ” chấp nhận lời mời của Tổng thống Barack Obama đến thăm Hoa Kỳ vào thời gian nào đó trong năm nay. Trong khi hai bên đã không bao giờ chính thức công bố về ngày giờ cho chuyến đi, nhưng chuyến đi này được hiểu rộng rãi trong giới ngoại giao mà cả hai nước muốn nó xảy ra vào tháng tới.

Các nhà ngoại giao Trung Quốc với các kiến thức về tình hình cho biết, chính phủ hai nước ban đầu hy vọng hoàn tất các cuộc đàm phán sơ bộ của các viên chức cấp thấp và hoàn tất các thỏa thuận vào cuối tháng này. Các cuộc đàm phán là một một phần quan trọng trong việc chuẩn bị cho chuyến thăm của ông Hồ Cẩm Đào.

Tuy nhiên, mối quan hệ giữa hai cường quốc đã xấu đi nhanh chóng trong những tháng gần đây. Họ đã cãi nhau về Bắc Hàn và biển Đông. Bắc Kinh giờ đây tin rằng Hoa Kỳ đang cố gắng để kiềm chế họ ở châu Á, và các quan điểm thách thức của Mỹ về quyền chủ quyền của họ ở biển Đông như là sự xâm phạm đến “lợi ích cốt lõi quốc gia” của Trung Quốc.

“Cho đến nay, các nhà ngoại giao ở cấp thấp hơn vẫn chưa hoàn tất các cuộc đàm phán của họ, và không có cuộc đàm phán nào đang được sắp xếp trong vài tuần tới, do đó chuyến thăm của Chủ tịch [Hồ] vào tháng tới hiện nay là rất khó xảy ra”, một trong những nhà ngoại giao Trung Quốc nói.

Một chuyến viếng thăm Hoa Kỳ cấp nhà nước của Chủ tịch, theo truyền thống được xem như một sự kiện lớn nhất về lịch trình ngoại giao của Trung Quốc và liên quan đến “rất nhiều thủ tục và các thỏa thuận cần được thực hiện trước”, nhà ngoại giao này nói. 

Các cuộc đàm phán trước để chuẩn bị thường liên quan đến các cuộc thương lượng về chương trình nghị sự và các văn bản chính thức và các thỏa thuận cụ thể mà Chủ tịch dự kiến sẽ ký tại hội nghị thượng đỉnh.

“Chỉ khi cuộc đàm phán cấp dưới đạt được thỏa thuận qua một loạt các chủ đề đã được định trước, các nhà ngoại giao hàng đầu có thể ngồi xuống phê duyệt trọn gói”, các nhà ngoại giao nói.

Kế hoạch đó là, một khi các cuộc đàm phán chuẩn bị đã hoàn thành, Ủy viên Quốc vụ viện, ông Đới Bỉnh Quốc và đối tác phía Hoa Kỳ, ông James Steinberg, Thứ trưởng Ngoại giao, cùng với ông Jeffrey Bader, Giám đốc phụ trách khu vực Châu Á thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia Hoa Kỳ, sau đó sẽ gặp nhau để hoàn tất các chi tiết.

Nếu chuyến thăm diễn ra, sẽ là chuyến thăm cấp nhà nước lần thứ ba, do Tổng thống Obama tiếp đón kể từ khi nhậm chức hồi tháng Giêng năm ngoái. Chuyến thăm của ông Hồ Cẩm Đào là rất quan trọng cả về hình thức lẫn thực tế, vì nó sẽ cung cấp một cơ hội cần thiết cho cả hai bên để giải quyết những sự khác biệt.

Mối quan hệ giữa Trung Quốc, cường quốc đang trỗi dậy lớn nhất, với Hoa Kỳ, siêu cường duy nhất trên thế giới, sẽ là mối liên hệ trên toàn cầu và có thể quyết định sự ổn định và thịnh vượng trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Các nhà ngoại giao và các chuyên gia ở Bắc Kinh và Washington đồng ý rằng nếu chuyến thăm của ông Hồ Cẩm Đào không diễn ra trong năm nay theo kế hoạch, sẽ phải đối phó với một cú sốc lớn cho quan hệ song phương và sự tin cậy của hai chính phủ. Nó cũng sẽ gia tăng các mối nghi ngờ và sự ngờ vực từ cả hai phía vào thời điểm mà thế giới vẫn còn chóng mặt do cuộc khủng hoảng kinh tế.

Trong chuyến thăm cấp nhà nước lần đầu tiên ở Trung Quốc hồi tháng 11, ông Obama mời ông Hồ Cẩm Đào đến thăm Hoa Kỳ năm nay, và ông Hồ đã nhận lời với niềm vinh hạnh, theo một thông cáo phát hành sau khi Hội nghị thượng đỉnh tại Bắc Kinh.

Lúc đó có một sự đồng thuận giữa Bắc Kinh và Washington để thực hiện chuyến viếng thăm cấp nhà nước của ông Hồ Cẩm Đào trong nửa đầu năm nay, hoặc là khi ông tham dự Hội nghị thượng đỉnh về an ninh hạt nhân toàn cầu tại Washington trong tháng 4, hoặc Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Canada vào tháng 6. Nhưng hàng loạt vụ cãi nhau từ đầu năm làm cho kế hoạch đó không thể thực hiện, với các tranh chấp thương mại, Google, Mỹ bán vũ khí cho Đài Loan và cuộc gặp của Tổng thống Obama với Đức Đạt Lai Lạt Ma.

Tuy nhiên, ông Hồ Cẩm Đào và ông Obama đã nói chuyện bên lề trong hai cuộc họp thượng đỉnh đa quốc gia. Một lần nữa, ông Obama mời ông Hồ đến thăm khi hai người gặp nhau tại Toronto, và một lần nữa lãnh đạo Trung Quốc chấp nhận “một cách vui vẻ”. Ở Toronto, cả hai bên cũng đã đồng ý đưa ra ngày của chuyến đi, thông qua ngoại giao của họ, và Trung Quốc hy vọng, chuyến thăm nhà nước sẽ trở thành hiện thực vào tháng tới, khi ông Hồ Cẩm Đào cũng đang tìm cách để tham dự Đại hội đồng Liên Hiệp Quốc ở New York, trùng với 65 năm kỷ niệm ngày thành lập của Liên Hợp Quốc.

Nhưng căng thẳng đã trở lại. Các nhà ngoại giao Trung Quốc xem việc tàu sân bay USS George Washington đã được gửi tới cho cuộc tập trận quân sự chung giữa Mỹ và Nam Hàn ở biển Nhật Bản hồi tháng trước, theo sau là sự thách thức vừa xảy ra của Ngoại trưởng Mỹ Hillary Rodham Clinton về chủ quyền của Bắc Kinh ở biển Đông tại diễn đàn ASEAN ở Hà Nội, tương tự như sự vi phạm “lợi ích cốt lõi quốc gia” của Trung Quốc. Biển Nhật Bản được người Triều Tiên gọi là Biển Đông.

Tàu sân bay USS George Washington tuần tra ở vùng biển ngoài khơi Việt Nam hôm Chủ nhật khi Hà Nội một lần nữa thách thức chủ quyền của Trung Quốc trên quần đảo Hoàng Sa, mà Trung Quốc gọi là quần đảo Tây Sa. Sự hiện diện của tàu sân bay là để kỷ niệm 15 năm bình thường hóa quan hệ ngoại giao hồi tháng trước giữa hai kẻ thù cũ, Hãng tin Trung Quốc cho biết hôm qua.

Phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, bà Khương Du đã nói trong một Thông cáo báo chí được đăng trên website của Bộ Ngoại giao hôm thứ Sáu rằng, Trung Quốc kịch liệt phản đối bất kỳ lời bình luận và hành động nào vi phạm chủ quyền trên quần đảo Tây Sa (tức Hoàng Sa) và vùng biển lân cận ở biển Nam Trung Hoa (tức biển Đông).

“Trung Quốc có chủ quyền không thể tranh cãi ở Quần đảo Tây Sa và vùng biển lân cận”, bà Khương Du nói.

Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ cũng đã thông báo hồi tuần trước rằng tàu sân bay sẽ tham gia vào cuộc tập trận quân sự chung với Nam Hàn ở Hoàng Hải trong vài tháng tới, trong đó Washington cho biết là để  phản ứng lại việc đánh chìm tàu hải quân Nam Hàn hôm 26 tháng 3, đã giết chết 46 thủy thủ.

Các nhà ngoại giao Trung Quốc cho biết, cơ hội cuối cùng cho chuyến viếng thăm của ông Hồ có thể vào tháng 11, khi ông có kế hoạch tham dự Hội nghị thượng đỉnh toàn cầu, Hội nghị lần thứ 16 của các bên về Công ước khung về biến đổi khí hậu của Liên Hiệp Quốc tại Cancun, Mexico. 

Ngọc Thu dịch

Nguồn: http://www.viet-studies.info/kinhte/hus_state_visit_to_us_delayed.htm