Bauxite Việt Nam

Nguyễn Huệ Chi

Đã có quá nhiều lời chê trách, bực bội, thậm chí chửi bới đốp chát về một phiên tòa gọi bằng công khai mà chẳng ra công khai, gọi bằng dân chủ mà chẳng ra dân chủ, được trình diễn ngay giữa một Thủ đô bắt buộc phải có cách ứng xử văn hóa thế mà rõ là thiếu văn hóa thậm tệ. Không khí ở ngoài Tòa án thì cho vây bọc bằng đủ loại quân vàng quân xanh với giày mũ mới cứng, áo quần nguyên nếp láng bóng, với hàng rào sắt, xe cộ, dùi cui, thiết bị chặn sóng truyền tin... quan trọng hóa đến mức làm người ta ngỡ như sắp xảy ra quang cảnh Thiên An Môn năm nào – Chắc trong tâm lý cấp điều khiển từ khi bắt ông Tiến sĩ đến nay luôn luôn thấp thỏm bất an và không còn biết tin vào ai nên đã... bé cái nhầm! Người viết mấy dòng này xem đi xem lại tin tức dồn dập muốn phát bộn trên Internet, nay mà chen vào nói nữa e chỉ nhàm tai độc giả.

Nhưng có một điều hai hôm nay cứ ngẫm nghĩ mãi, và càng ngẫm nghĩ thì lại cứ phải phì cười.

Ấy là chuyện trò đời có vay có trả, nói như dân gian “Ghét của nào trời trao của ấy”. Các vị được lựa chọn vào ngồi làm quan tòa trong phiên xử TS Cù Huy Hà Vũ chắc cấp trên đã phải nhấc lên đặt xuống nhiều lần, và phải trải qua tập dượt dăm bảy phen sao cho thật bài bản; nào là lúc nào thì tỏ vẻ khoan thai từ tốn, lúc nào thì phải thúc bách bị cáo và o ép Luật sư, và lúc nào thì phải dồn dập đẩy tiến độ lên để kết thúc chắc thắng trong vòng 6 tiếng đồng hồ... Một “quả đấm thép” của ngành hành pháp chứ đâu phải bỡn! Ấy thế nhưng, ra giữa cuộc chơi, gặp phải một dàn đối thủ cứng cựa thì nào có phải cứ muốn giở trò gì cũng giở ra được. Định bỏ qua việc trao tờ cáo trạng cho bị cáo ư? Không đâu, luật nào cho được thế. Thế là sau một hồi cãi lý không xuôi đành phải nhân nhượng xùy ra. Rồi lại định giở trò cù cưa không trao các bằng chứng cho bị cáo và Luật sư xem để xác nhận đấy có phải đúng những văn bản mà bị cáo đã làm ra và bị ghép tội ư? Thì điều 214 của bộ luật Tố tụng hình sự nó là con dao hai lưỡi sẽ làm cho anh đứt tay lập tức. Thế cho nên, trong một lúc nóng vội quên phắt cái quyền khiếu nại của Luật sư về điều vừa nêu, ông Chánh tòa đã làm một điều dại dột là đuổi một Luật sư ra ngoài, và đó là cái cớ để các Luật sư còn lại cùng đứng lên chìa điều luật 214 ra trước quan ngài làm cho quan ngài đuối lý. Ngài vẫn cố căng (chắc đã được dặn phải căng nếu không thì gay), nên họ cùng bỏ ra về suốt lượt. Thử hỏi một phiên tòa chính trị mà không có Luật sư giám sát và tranh tụng, bị cáo cũng từ chối không tranh tụng, chỉ còn lại Hội đồng xét xử nói qua nói lại với nhau mấy câu rồi ra hội ý và tuyên án, thì lời tuyên án ấy phỏng còn giá trị gì nữa? Thế ra, chỉ là xử kín trong xó bếp nhà mình sao? Vì công lực chưa thâm hậu, lại mất bình tĩnh lúc cần bình tĩnh nhất, ngài Chánh tòa rốt cuộc đã bị các Luật sư của thân chủ cho sập bẫy việt vị một cú thật đau. Tưởng xút bóng vào gôn mười mươi rồi ai ngờ lại hỏng ăn. Cơ khổ làm sao! Một phiên tòa lụp chụp với lời tuyên án lấy được kiểu đó mà không bị tuyên hủy để xử lại thì, nếu đất nước không còn mấy nơi trồng cau, hẳn là phải quàng chiếc khăn sùm sụp che mặt trước công luận trong nước và cả thế giới. Than ôi!

N.H.C.