Bauxite Việt Nam

Nguyễn Quang Vinh

Trưởng thôn Khoai Lang (đội mũ vải) và các nhà báo vừa lội vừa bơi suốt 5 tiếng trong nước lạnh buốt của tháng 10 mùa đông năm 2006 vào với đồng bào Rục để viết điều tra việc chính quyền bỏ rơi dân, và sau loạt bài này, trong khi chính quyền quay cuồng chống đỡ với sự thật để trù hại nhà báo thì các nhà hảo tâm đọc báo đã gửi về cho đồng bào hàng trăm tấn gạo, muối, mì tôm

Mấy ngày rồi đọc vụ của Hoàng Khương Tuổi trẻ bị bắt, buồn, cứ nghèn nghẹn, ấm ức cũng có, bực dọc cũng có, thấy bi bi hài hài thế nào. Mình cũng biết, làm báo, đặc biệt là nghề phóng viên điều tra vô cùng nguy hiểm. Sẽ bị trả thù, sẽ bị dèm pha, thậm chí còn bị vu khống bôi nhọ. Không quá khó hiểu. Một bài điều tra của mình, có khi đập chết ngay một bộ mặt tham nhũng, một tập thể sai trái, một cá nhân lộng quyền, hư hỏng, tan tành cơ nghiệp chính trị của họ. Xét về góc độ đối kháng, người ta không thù mình mới lạ.

Vụ Hoàng Khương cũng thế thôi, nếu thực sự người ta công tâm, thực sự người ta lấy tiêu chí tiêu diệt cái xấu, cái tiêu cực trong ngành làm chính, thì kẻ nhận hối lộ bị trừng trị, còn nhà báo dùng vài thủ thuật để có bằng chứng cùng lắm bị kỷ luật về chuyên môn, làm cái gì mà khiếp thế, ai không nghĩ nó đang mang tâm thế của một sự trả đũa nhau. Theo kiểu, a ha, mày phát hiện quân tao nhận hối lộ hả? OK, tao sẽ bỏ tù quân tao, nhưng mày cũng chết luôn cho rảnh em nhé, em nhé, em nhé, từ nay bố bảo Tuổi trẻ của mày điều tra điều triếc, nghiệp vụ, nghiệp viếc, nhé nhé nhé.

Hoàng Khương thân yêu. Anh thích cái tư thế ngẩng cao đầu này của em, dù bất cứ điều gì xảy ra, em vẫn là một nhà báo theo đúng nghĩa cao cả, sang trọng và tốt đẹp nhất của từ này.

So với tội của Hoàng Khương dùng vài cái mẹo nhỏ để sập bẫy nhận hối lộ của viên CSGT kia với cái “ tội” của mình và anh em trong vụ điều tra cái đói ở vụ Rục chẳng là gì hết nhé. Khương còn có người hợp tác công khai, hối lộ công khai, ghi âm, chụp ảnh công khai. Bọn mình như lũ “đạo chích” mới lấy được chứng cứ, cái chứng cứ cuối cùng, quan trọng số 1, cái chứng cứ cứu được danh dự của nhà báo, của cả tờ báo, cái chứng cứ cuối cùng làm Thủ tướng cũng phải nhận ra rằng, cái địa phương nó đang báo cáo láo với mình, là vu cáo báo chí, thực ra báo chí đã phản ánh sự thật.

Hãy đọc lại 9 kỳ SỰ THẬT để biết rõ hơn.

Ở đây, mình nói một chi tiết về nghiệp vụ báo chí để so với Hoàng Khương thôi.

Trong khi mình (báo Lao động), Minh Phong (báo Sài Gòn Giải phóng), Phan Phương, báo Quảng Bình – cộng tác viên báo Công an nhân dân, bơi trong lũ, vào với đồng bào Rục bị lũ vây nhiều ngày, dân đói, đứt bữa, đến sắn, ngô cũng hết. Trong khi chính bọn mình phải bỏ tiền túi ra mua kẹo bánh, lương khô, mỳ tôm vào để cứu đói bà con. Trong khi tất cả các cấp chính quyền từ xã đến tỉnh bỏ mặc dân. Trong khi cả tỉnh đang nước sôi lửa bỏng vẫy vùng trong lũ thì Bí thư tỉnh ủy Hà Hùng Cường (giờ là Bộ trưởng Tư pháp) kéo hết tất cả lãnh đạo đầu ngành đi “giao lưu” ở nước ngoài vào chính cái thời điểm lũ ngập tỉnh.

Những bài báo phản ánh việc dân đói, trách nhiệm địa phương gây chấn động dư luận. Điện Tổng Bí thư, điện Thủ tướng vào Quảng Bình yêu cầu làm rõ.

Sau khi Bí thư Tỉnh ủy Hà Hùng Cường cùng đoàn lãnh đạo cao cấp của tỉnh về, bắt đầu làm rõ bằng văn bản báo cáo dối trá với Thủ tướng, vu cáo báo chí đưa tin bịa đặt, trong văn bản còn khôn khéo cài đặt câu: Làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chính sách đồng bào dân tộc của Đảng và Nhà nước ta. Ghê. Nói thế ngầm méc với Thủ tướng, mấy thằng nhà báo này là phản động. Đã bịa đặt chuyện dân đói lại còn phản động. Ghê răng.

Nói chung là rất căng thẳng.

Thủ tướng viết công văn, yêu cầu báo Lao động và các báo kiểm điểm nghiêm khắc thái độ làm việc của các nhà báo, xử lý thật nghiêm về nghiệp vụ. Nếu làm theo Thủ tướng, chắc chắn các báo đều vội vã thực hiện quyết định xử lý, nhẹ thì đuổi, nặng hơn, nâng quan điểm hơn thì khởi tố.

Chưa hết. Để có được bằng chứng cuối cùng, chúng mình quyết định dùng chút nghiệp vụ, đưa được máy ghi âm vào trong phòng họp kín tại tầng 3 của Tỉnh ủy Quảng Bình để ghi âm lại hết cuộc họp nội bộ của họ do chính Bí thư Tỉnh ủy Hà Hùng Cường triệu tập. Và lãnh đạo huyện Minh Hóa (đơn vị quản lý địa phương có đồng bào Rục) phải thừa nhận dân đói vì lũ, đói triền miên, và báo chí phản ánh đúng sự thật.

Đây là nội dung ghi âm quan trọng, là chứng cứ thừa nhận của địa phương, và nhờ đó, chúng mình đã cho Thủ tướng nghe băng ghi âm này để Thủ tướng hiểu, địa phương đã báo cáo Thủ tướng dối trá như thế nào.

Và câu hỏi đặt ra là, ai cho phép nhà báo ghi âm bí mật cuộc họp của lãnh đạo tỉnh, phạm vào điều bao nhiêu, chương bao nhiêu của bộ Luật Hình sự? Nhưng không ai đặt ra điều đó, hoặc người ta không đủ can đảm dám đặt ra điều đó với chúng mình.

Vì sao?

Vì trước hết là tập thể Ban Biên tập báo Lao động, báo Sài Gòn Giải phóng, báo Công an nhân dân đã sát cánh cùng chúng mình vào những giờ phút căng thẳng bậc nhất, nó liên quan đến danh dự của tờ báo, sinh mệnh chính trị của phóng viên. Nhà văn, Tổng Biên tập báo Công an nhân dân, Trung tướng Hữu Ước lúc đó nói một câu nổi tiếng trong cuộc họp do Cục Báo chí chủ trì để đối chất giữa lãnh đạo Quảng Bình và báo chí: Tôi nói cho các anh biết, phóng viên chúng tôi viết không sai một chữ. Các anh tưởng các anh lên gặp Thủ tướng được mà chúng tôi không lên được?

Nếu ngày đó, Ban Biên tập các báo cũng hùa theo lãnh đạo, ngoan ngoãn nghe theo lãnh đạo như Tuổi trẻ hôm nay với Hoàng Khương, chúng tôi đã thẳng cẳng.

Nếu Tổng Biên tập báo Tuổi trẻ dám nói, chúng tôi chỉ đạo anh Hoàng Khương làm điều tra vụ này, nếu bắt, khởi tố, hãy bắt khởi tố cả Ban Biên tập báo Tuổi trẻ trước. Làm được không? Quá bình thường. Ngòi bút nhà báo viết ra trên bản thảo là cá nhân nhà báo, khi in lên báo là cộng thêm trách nhiệm cả Tòa soạn, cụ thể hơn nữa là Ban Biên tập. Tại sao không làm?

Trong vụ Rục, Ban Biên tập các báo Lao động, Sài Gòn Giải phóng, Công an nhân dân đã làm theo tinh thần đó.

Hôm nay viết lại, cho mình cám ơn và ghi nhận thái độ, tinh thần, sự trung thực và thủy chung của báo Lao động (trực tiếp khi đó là Phó tổng biên tập Tô Phán, Thư ký tòa soạn Trần Duy Phương), Trung tướng Hữu Ước báo Công an nhân dân và anh Dương Trọng Dật, Tổng Biên tập báo Sài Gòn Giải phóng và cả anh Oanh, Trưởng đại diện báo Sài Gòn Giải phóng tại Hà Nội. Nhớ lắm nhà văn Vĩnh Quyền (đang là Trưởng đại diện báo Lao động tại Đà Nẵng) bám theo mình từng giờ từng phút để bảo vệ sự thật.

Sau lưng các nhà báo điều tra, là tờ báo của họ, Ban Biên tập của họ, đồng nghiệp của họ, đó là bàn đạp tấn công và nơi che đỡ, chia lửa, cùng sống, cùng chết với nhau vì một mục đích trong sáng và lành mạnh bậc nhất: Sự thật, sự thật và sự thật - SỰ THẬT TƯƠI RÓI.

Nếu sau lưng mình, Ban biên tập không mạnh mẽ, không quyết liệt, hèn và cơ hội, phóng viên “chết” không có gì lạ.

                 HAI BỨC ẢNH NÀY DÀNH TẶNG LÃNH ĐẠO TỈNH QUẢNG BÌNH

Ảnh chụp một gia đình người Rục lúc nào cũng đói (chụp từ năm 2006 nhưng bây giờ cuộc sống chẳng khá hơn, thậm chí còn tệ hơn)

Vừa rồi blog Cu Làng Cát vận động bà con gửi tiền mua gạo mắm cứu đói cho bà con Rục sau đợt lũ, lại nghĩ tới cái dự án tốn kém gần 40 tỷ (thời giá cách đây 15 năm) để đưa đón bà con đồng bào Rục, Mã Liềng về định cư. Bản chất dự án rất nhân văn. Nhưng người ta đã lựa chọn một nơi để làm dự án, không đất canh tác, vùng trũng, cứ mưa to là bị chia cắt, lũ lớn thì chia cắt có khi cả tháng trời, lại đói, triền miên đói, lại sắn, lại ngô như cái thời du canh du cư, nhiều bà con lại phải vào trong hang đá ở.

Thương và quý trọng nhiều lắm tấm lòng của Blog Cu Làng Cát đã kêu gọi cộng đồng mạng gửi tiền mua gạo cứu đói bà con Rục cơn lũ vừa rồi. Nhưng chắc bây giờ ăn hết gạo cứu trợ, lại tiếp tục đói thôi

Thôi khỏi bàn đến chuyện mổ xẻ sự ngu dốt (hay cố tình ngu dốt để kiếm chác từ dự án này), thôi chuyện đã qua, đừng bàn chi đến trách nhiệm, kỷ luật kỷ liếc, mà bàn ngay đến việc phải đưa đồng bào tới một vùng đất khác, có đất, có nước ngọt để trồng lúa, thoát ra khỏi vùng trũng lũ để tự cứu mình, để có cuộc sống thực sự ổn định. Khỏi cần múa mép gào lên những câu khẩu hiệu nhàm chán nữa, làm điều này tức là vì dân, cho dân đấy. Nhưng ai sẽ nghĩ tới điều này? Quảng Bình.

N.Q.V.

Nguồn: nguyencuvinh.wordpress.com