Bauxite Việt Nam

Phương Thảo (dịch)

VNTB - Các cuộc tranh luận chính trị và chủ nghĩa phe phái ở trong giới chóp bu của Đảng Cộng sản Việt Nam đã và sẽ tiếp tục đặt các nhà đầu tư bị cô lập vào thế kẹt trong năm tới. Về căn bản, cuộc đấu tranh của họ là về quyền quản lý vi mô đối với các quyết định chính sách và thương mại trong trật tự chính trị hiện có. Họ không quyết định lái Việt Nam sang một hướng cơ bản khác. Trong trật tự hiện tại, một khi vấn đề ai đang thực hiện các quyết định được giải quyết, các câu trả lời thực tế có thể dự đoán được và - phần lớn - không cần phải báo động các nhà kinh doanh hay nhà đầu tư nước ngoài.

Tổng bí thư Đảng cộng sản Nguyễn Phú Trọng có quyền lực ngày càng tăng. Điều cốt lõi rõ ràng nhất trong công cuộc chống tham nhũng do ông ta lãnh đạo vốn đã được bàn luận nhiều là nhắm đến phe phái còn sót lại của cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, lật đổ các quan chức trong các bộ, ngân hàng và các doanh nghiệp nhà nước, thậm chí là thành viên Bộ Chính trị Đinh La Thăng hiện phải đối mặt nhiều năm tù giam. Phe phái cũ của ông Dũng sẽ vẫn còn trong tầm ngắm, cũng như các thoả thuận hoặc giao dịch mà họ đã phê chuẩn trong suốt thời gian ông Dũng nắm quyền.

Một nhóm công an đứng trước Tòa án Nhân dân Hà Nội trong phiên tòa xét xử ông Trịnh Xuân Thanh. Ảnh: HOANG DINH NAM / AFP / Getty Images

Điều này có nghĩa là một số thành viên Bộ Chính trị không thể tại vị thoải mái trong năm tới. Được biết, cựu Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Văn Bình, ông Hoàng Trung Hải đương kim chủ tịch TP. Hà nội , Bộ trưởng Bộ Công an  Tô Lâm có thể là những mục tiêu tiếp theo của Trọng. Một âm mưu thứ hai ít được biết đến hơn, có hệ quả hơn là việc thanh trừng ông Dũng, liên quan đến những nỗ lực rõ ràng của phe Trọng để làm cho Chủ tịch  nước Trần Đại Quang nghỉ hưu sớm, hoặc ít nhất là gây cản trở cho ý định được cho là tự đảm nhiệm vị trí của Tổng Bí thư Trọng vào năm 2021 (khi Trọng sẽ nghỉ hưu), hoặcnhiều có khả năng một đồng minh trẻ trung và khỏe mạnh hơn.

Để ngăn chặn Chủ tịch nước Trần Đại Quang, chiến dịch chống tham nhũng của Trọng đã được nhằm vào lãnh địa trước đây của ông Quang, Bộ Công an , bộ máy an ninh quốc gia của Việt nam. Các tướng lĩnh cao cấp và các doanh nhân liên kết với Bộ Công an có liên hệ với Quang đã bị vướng vào một số vụ bê bối, có lẽ với mục tiêu là làm mất uy tín của Chủ tịch nước. Hai tầng chính trị hóa này chắc chắn sẽ dẫn đến nhiều cuộc điều tra và bắt giữ hơn. Chúng sẽ tác động đến lợi ích kinh tế, và thường các nhà đầu tư nước ngoài không được biết đến, mà các quan chức bị nhắm đến có thể có mối liên hệ thậm chí không thân cận lắm. Thêm vào việc Bộ Công an tham gia cuộc thanh trừng đã đưa các khu vực có vẻ vô hại đến nguy cơ tiềm tàng: chăn nuôi, chế biến thực phẩm, hậu cần hoặc các doanh nghiệp bán lẻ quy mô nhỏ có thể bị lôi vào tiếp theo, cùng với các lĩnh vực ngân hàng, bất động sản và liên doanh công nghiệp lớn đã được ký kết trong năm 2012-2015. Rất khó dự đoán, chỉ những nhà đầu tư nước ngoài được thông tin đầy đủ nhất mới có thể nhận biết các cuộc điều tra về chính trị sẽ xảy ra, hoặc hiểu được nguồn gốc và ý nghĩa của chúng.

Tuy nhiên, trong khi những bi kịch tương đối biệt lập này diễn ra, chính phủ Việt Nam, cùng các chính sách và quyết định thương mại tiếp tục đưa ra - đối với việc tiếp cận đầu tư nước ngoài, tư nhân hóa tài sản nhà nước và tự do hóa thương mại sẽ vẫn ổn định và có thể dự đoán được. Những vấn đề đó không gây tranh cãi, trừ khi quyền lợi riêng có liên quan. Nếu có liên quan, chính phủ, và đặc biệt là Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, dường như đã sẵn sàng hơn trước đây để cương quyết đối phó. Các đồng minh chính của Trọng dường như thuộc các ban bệ trong cơ cấu đảng như Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Ủy ban Tổ chức Trung ương, chứ không phải mạng lưới cựu chiến binh chính trị kỳ cựu hoặc các công ty có kết nối về mặt chính trị, và vì thế ít thiên về việc vì lợi ích kinh doanh cá nhân.

Thái độ cởi mở cho doanh nghiệp có thể được nhìn nhận trong quá trình cổ phần hoá (tư nhân hoá) của các công ty nhà nước trong 6-9 tháng qua, và đặc biệt với việc thoái vốn 53,6% cổ phần của công ty bia Sabeco cho ThaiBev, một thỏa thuận chắc chắn sẽ chỉ có thể có được khi được tạo điều kiện thuận lợi ở cấp cao nhất. Việc chào bán cổ phần lần đầu các công ty nhà nước khác, tiền thân của cổ phần hóa, đã được đặt mua vượt mức và trong một số trường hợp là đáng chú ý về sự tương tác và giao tiếp không minh bạch giữa các nhà đầu tư và thường loại bỏ các đối tượng người Việt nam.Ví dụ ba công ty con của PetroVietnam và công ty phát triển bất động sản công nghiệp IDICO. Các giao dịch tiền lớn liên quan đến vốn nước ngoài và các tập đoàn tư nhân như Vingroup chứng thực sự quan tâm rộng rãi hơn ở Việt Nam.

Bên dưới các vụ bắt giữ chính trị cao cấp hơn, đã có hàng ngàn vụ kỷ luật dành cho các quan chức nhà nước ít được nổi tiếng và thường sai phạm. Và với việc cổ phần hóa và liên doanh khu vực tư nhân lớn, các giao dịch và đầu tư có quy mô khiêm tốn hơn đã tăng lên. Có nhiều đối tượng cho chiến dịch chống tham nhũng hơn thanh trừng chính trị. Và tham vọng của chính phủ hiện tại vượt ra ngoài việc tạo ra và loại bỏ những đối thủ chính trị ra khỏi nhóm những người bảo thủ già nua và những người thách thức tương lai. Những người như Trọng và Phúc có thể tuyên bố một cách hợp lý về việc tạo ra các điều kiện và cơ hội giải quyết cụ thể cho đầu tư nước ngoài. Họ hiện không phải đối mặt với những thách thức đáng kể cho chức vụ của họ, hoặc đối với các quyết định có liên quan.

Nguồn: Forbes

* Bài viết phản ánh quan điểm của tác giả về vấn đề chính trị và kinh tế tại Việt Nam. Phản ánh dựa trên nguyên tắc đề ra của Điều 19 - Tuyên ngôn Quốc tế nhân quyền. 

P.T.

VNTB gửi  BVN