Bauxite Việt Nam

Minh Châu

Qua kiểm tra thực tế của Tổng cục Môi trường cùng với quá trình đấu tranh với lãnh đạo doanh nghiệp, Công ty Rạng Đông đã thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng thủy ngân (Hg) lỏng có độc tính cao hơn so với viên Amalgam mà chính công ty này đã thông báo trước đó.

“Qua kiểm tra thực tế của Tổng cục Môi trường ngày 31-8, cùng với quá trình đấu tranh với lãnh đạo công ty, công ty mới thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng Hg lỏng (có độc tính cao hơn so với viên Amalgam) với khối lượng theo tính toán của các nhà khoa học là 30 mg/bóng. Khối lượng hóa chất còn lại là 4.510.712 viên Amalgam với trọng lượng là 41,75 kg; Hg lỏng là 108,9 kg, trong đó 34,3 kg được bảo quản an toàn cùng với viên Amalgam trong tủ cấp đông tại khu vực bị cháy. Lượng Hg đã phát tán ra ngoài môi trường do sự cố cháy nổ là 15,1 kg đến 27,2 kg” – Báo cáo của Tổng cục Môi trường cho biết.

Báo cáo chuyên môn của Tổng cục Môi trường cũng cho biết, tại thời điểm cháy, lượng Hg và các chất khí độc hại đã gây ô nhiễm môi trường xung quanh. Theo dữ liệu khí tượng thủy văn và mô hình lan truyền ô nhiễm, ước tính phạm vi phát tán tối đa của khói thải khoảng 1,5 km, phạm vi ô nhiễm khoảng 200 m tính từ tường rào của công ty và theo hướng gió có thể ảnh hưởng đến khoảng cách 500 m.

Kết quả quan trắc môi trường không khí xung quanh ngoài hàng rào Công ty Rạng Đông cho thấy mặc dù hàm lượng Hg không vượt tiêu chuẩn, quy chuẩn nhưng cũng đã xác định được hàm lượng đáng kể (thời điểm quan trắc, trời mới mưa, mát với nhiệt độ thấp), đặc biệt do đặc thù Hg là kim loại tồn tại ở dạng lỏng, không tan trong nước, rất nặng và dễ sa lắng, dễ bốc hơi ngay cả ở nhiệt độ thường và có thể còn nằm lại trên các mái nhà, cây cối, trên các bề mặt và các vật dụng lưu chứa hở, nên có nguy cơ gây ô nhiễm trở lại môi trường.

Như vậy, từ căn cứ Điều 63 “Xử lý vi phạm” của Luật Phòng cháy Chữa cháy, đã có thể tiến hành khởi tố vụ án, xác định bị can trong vụ hỏa hoạn ở Công ty Rạng Đông.

Bộ Luật Hình sự 2017, Điều 76 quy định “Pháp nhân thương mại phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm quy định tại một trong các điều 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 200, 203, 209, 210, 211, 213, 216, 217, 225, 226, 227, 232, 234, 235, 237, 238, 239, 242, 243, 244, 245, 246, 300 và 324 của Bộ luật này”.

Các Điều 235 đến Điều 246 thuộc Chương XIX “Các tội phạm về môi trường” có mức án phạt tù từ 1 năm đến 7 năm. Trong trường hợp hỏa hoạn cùng các tình tiết diễn ra sau đó như khai báo gian dối, ngụy tạo số liệu công bố của lãnh đạo Công ty Rạng Đông, nếu vụ án được khởi tố hình sự, từ căn cứ vào Điều 79, Bộ Luật Hình sự 2017, thì Công ty Rạng Đông sẽ phải “đình chỉ hoạt động vĩnh viễn”, vì đã gây sự cố môi trường đồng thời với việc gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội và không có khả năng khắc phục hậu quả gây ra, hoặc mức án nhẹ hơn là  “cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm” ( theo  Điều 235.5.d).

Giả dụ vụ án hỏa hoạn ở Công ty Rạng Đông được khởi tố, có thể xem như đây là vụ án đầu tiên một pháp nhân bị hầu tòa về tội danh liên quan đến môi trường. Báo chí sẽ được dịp phân tích đa chiều về những tình tiết xảy ra từ vụ hỏa hoạn, đặc biệt là dễ dàng liên hệ đến những hành vi có dấu hiệu đang diễn ra trong nhóm tội phạm môi trường thuộc Chương XIX, Bộ Luật Hình sự 2017, tại Công ty TNHH Gang thép Hưng Thịnh Formosa ở khu kinh tế Vũng Áng, Hà Tĩnh.

Tương tự về pháp nhân phải chịu trách nhiệm hình sự về môi trường, còn có nhà máy Alumin Nhân Cơ tại tỉnh Đăk Nông và nhà máy Alumin Tân Rai ở tỉnh Lâm Đồng. Ngoài ra còn có loạt dự án nhiệt điện than do Trung Quốc đầu tư tại các vùng ven biển Việt Nam.

Trở lại với vụ hỏa hoạn ở Công ty Rạng Đông, hậu quả liên quan đến sức khỏe đã xảy ra. Số liệu ghi nhận từ Sở Y tế Hà Nội, tình chung trong 2 ngày 6 và 7/9, đã có gần 500 người đến khám tại hai điểm khám miễn phí (hai trạm Y tế phường Thanh Xuân Trung và Hạ Đình, TP Hà Nội). Trong số đó đã có trên 200 người được các bác sĩ cho chuyển các bệnh viện tuyến trên để xét nghiệm kỹ, đánh giá lại sức khoẻ, 16 người trong số này đã được cho nhập viện điều trị.

M.C.

VNTB gửi BVN