Bauxite Việt Nam

Cù Tuấn biên dịch phân tích của Wall Street Journal.

Tóm tắt: Sắc lệnh chống lại sinh viên nước ngoài đã khiến Harvard quay lưng lại với những người thông minh nhất thế giới.

Chính quyền Trump đã đóng băng hàng tỷ đô la tiền tài trợ liên bang cho Đại học Harvard, đe dọa đến tình trạng miễn thuế của trường và tìm cách chỉ đạo chương trình giảng dạy và tuyển dụng của trường. Bây giờ, chính phủ dường như quyết tâm phá hủy ngôi trường này vì tội chống trả. Và vì mục đích gì?

Đó là cách chúng ta đọc động thái của Bộ An ninh Nội địa Mỹ vào thứ Năm nhằm cấm sinh viên nước ngoài theo học tại ngôi trường nổi tiếng thế giới này. Đó là 6.800 sinh viên, hay một phần tư tổng số sinh viên của Harvard, và tương lai của họ đột nhiên trở nên hỗn loạn. Đây cũng là một cuộc tấn công thiển cận vào một trong những thế mạnh cạnh tranh lớn của Mỹ: Khả năng thu hút những người giỏi nhất và thông minh nhất thế giới.

Cuộc tấn công mới nhất bắt đầu khi DHS yêu cầu Harvard giao nộp nhiều hồ sơ khác nhau về sinh viên nước ngoài, bao gồm cả việc liệu có bất kỳ ai đã tham gia vào hoạt động bất hợp pháp hay rời khỏi trường đại học do "hoạt động nguy hiểm hoặc bạo lực hoặc bị tước quyền" hay không.

Một số yêu cầu về hồ sơ của trường là hợp lý, nhưng một số lại quá đáng khi yêu cầu thông tin cá nhân của sinh viên. DHS cũng cho Harvard hai tuần để phản hồi. Nếu trường không phản hồi, Bộ trưởng DHS Kristi Noem cho biết bà sẽ "tự động thu hồi" chứng nhận của trường trong Chương trình Sinh viên và Trao đổi Khách mời. "Việc thu hồi sẽ không được kháng cáo".

Chương trình SEVP cho phép những người không phải là công dân nhập học tại các trường đại học bằng thị thực sinh viên. DHS có thể cấm các trường đại học tham gia chương trình nếu họ không tuân thủ "yêu cầu lưu giữ hồ sơ, lưu giữ, báo cáo và các yêu cầu khác" đối với sinh viên nước ngoài. Harvard cho biết họ đã phản hồi với "thông tin theo yêu cầu của luật" trong vòng hai tuần và đã nộp thêm hồ sơ vào ngày 14 tháng 5.

Bà Noem cho rằng phản hồi của Harvard là không thỏa đáng và đã loại trường khỏi chương trình. Điều này có nghĩa là sinh viên nước ngoài sẽ phải rời khỏi đất nước trong thời gian ngắn hoặc tìm một trường đại học khác của Mỹ chấp nhận họ.

Hầu hết sinh viên nước ngoài của Harvard đều đang theo học các chương trình sau đại học. Nhiều người hỗ trợ nghiên cứu khoa học và giảng dạy các khóa học đại học. Việc đuổi họ ra khỏi Harvard sẽ làm gián đoạn các dự án nghiên cứu và có thể khiến một số giáo sư khoa học rời đi để đến các trường đại học khác. Có vẻ như đây là mục tiêu của việc đóng băng các khoản tài trợ nghiên cứu của Harvard.

Harvard đã khởi kiện vào thứ Sáu và một thẩm phán liên bang đã ban hành lệnh cấm tạm thời đối với lệnh cấm sinh viên. Trường đại học này nói đúng rằng hành động của chính quyền Trump là "hành động trả đũa rõ ràng đối với việc Harvard thực hiện quyền Tu chính án thứ nhất của mình để từ chối các yêu cầu của chính phủ nhằm kiểm soát hoạt động quản lý, chương trình giảng dạy và 'ý thức hệ' của giảng viên và sinh viên của Harvard".

Trường đại học này có vẻ sẽ thắng kiện, nhưng cho đến khi tòa án giải quyết được vấn đề, hàng nghìn sinh viên không làm gì sai sẽ phải chịu sự ràng buộc pháp lý. Một số người trong số họ chắc chắn đã phản đối các cuộc biểu tình chống Israel và thậm chí có thể đến từ Israel. Tại sao lại trừng phạt họ?

Chiến thuật của nhóm Trump chống lại Harvard đã gợi nhớ đến cách Chính quyền Obama cắt viện trợ cho sinh viên đối với các trường Cao đẳng Corinthian vì lợi nhuận với lý do phản ứng chậm trễ đối với các yêu cầu cung cấp hồ sơ. Việc học của hàng nghìn sinh viên đã bị gián đoạn để nhóm Obama có thể tạo ra một làn sóng chính trị.

Điều này sẽ gây tổn hại khủng khiếp đến khả năng thu hút những người trẻ tài năng mang theo doanh nghiệp và vốn trí tuệ của họ đến nước Mỹ. Những người không phải công dân chiếm hơn một nửa số bằng tiến sĩ trong các lĩnh vực liên quan đến AI vào năm 2022. Nhiều người đã đi làm tại các công ty Mỹ như Nvidia hoặc tự thành lập công ty riêng.

Quỹ Chính sách Quốc gia Mỹ phát hiện ra rằng "những người nhập cư đã thành lập hoặc đồng sáng lập gần hai phần ba (65% hoặc 28 trong số 43) các công ty AI hàng đầu tại Mỹ và 70% sinh viên sau đại học toàn thời gian trong các lĩnh vực liên quan đến trí tuệ nhân tạo là sinh viên quốc tế". Những người nhập cư cũng đã thành lập hơn một nửa số công ty khởi nghiệp tư nhân của Mỹ có giá trị từ 1 tỷ đô la trở lên.

Ngay cả khi được sửa đổi, lệnh của bà Noem sẽ vang vọng khắp thế giới như một tín hiệu cho thấy nước Mỹ không còn cởi mở để giáo dục những người trẻ thông minh nhất thế giới. Sinh viên nước ngoài sẽ hiểu được thông điệp này và sẽ đem tài năng của họ đến nơi khác. Bộ chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc hẳn đang cười sướng khi kẻ thù chính của họ đang tự làm mình suy yếu—đầu tiên là với thuế quan khiến các công ty của họ kém cạnh tranh hơn, và giờ là với cuộc tấn công vào các tài năng nhập cư.

Giống như hầu hết các trường đại học Mỹ, Harvard cần một cú hích để quay trở lại với sứ mệnh giáo dục những tâm hồn cởi mở. Nhưng điều đó đòi hỏi phải có cải cách. Chính quyền Trump dường như nghĩ rằng họ cần phải phá hủy Harvard để cứu vớt trường này. Điều này là ngược lại với việc làm cho nước Mỹ trở nên vĩ đại.

Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa Kristi Noem.

Nguồn: FB Cù Tuấn