Bauxite Việt Nam

Kiều Thị An Giang

Ảnh tư liệu: Đây là bức ảnh nổi tiếng “Leap into Freedom” - khoảnh khắc lịch sử khi lính biên phòng Đông Đức, Hans Conrad Schumann, nhảy qua hàng rào thép gai để chạy sang Tây Berlin. Ảnh do Peter Leibing chụp ngày 15/08/1961, trở thành biểu tượng mạnh mẽ của Chiến tranh Lạnh.

Cuba

Hòn đảo nhiệt đới này đang chứng kiến làn sóng di cư lớn nhất trong lịch sử hiện đại. Từ 2021 đến 2024, hơn 850.000 người đã rời đi – gần 8% dân số. Có nơi ước tính mất tới 10% dân số chỉ trong 2 năm, khiến dân số giảm từ 11,18 triệu (cuối 2021) xuống 10,06 triệu (cuối 2023).

Nghèo đói. Bất công xã hội, khủng hoảng kinh tế, mức lương trung bình 16 USD/tháng, mất điện tới 20 giờ/ngày, lạm phát tràn ngập, siết chặt tự do ngôn luận. Tất cả đang tàn phá đất nước tươi đẹp từng ngọt ngào mùi đường mía, thiên đường xì gà và là nơi xuất khấu chuyên viên y tế uy tín đi khắp thế giới. 

Khi cuộc sống trở thành địa ngục, nhiều gia đình trẻ chọn rời đi. Một người Cuba nói: “Khi không còn thấy tương lai ở đây, bạn buộc phải đi”.

Bắc Hàn

Hơn 34.000 người đã đào thoát thành công sang Hàn Quốc. Nhưng số lượng giảm mạnh vì an ninh siết chặt và nỗi sợ bị trả thù. Năm 2009 từng có 2.914 người vượt biên; sau 2011, con số tụt xuống dưới 1.000 người/năm. Không phải vì đời sống tốt hơn, mà vì sự khốc liệt của đàn áp lớn hơn. Người bị bắt có thể biến mất mãi mãi, còn gia đình ở lại gánh chịu hệ lụy.

Đức

Trong thời kỳ chia cắt, khoảng 2,7 - 3,5 triệu người Đông Đức đã bỏ chạy sang Tây Đức, phần lớn qua Berlin trước khi bức tường dựng lên năm 1961. Sau đó, chỉ khoảng 5.000 người liều vượt tường, ít người thành công. Thống kê ghi nhận ít nhất 140 người chết trực tiếp, và nếu tính cả gián tiếp, con số có thể tới 200-245. Một thành phố bị xẻ đôi đã trở thành biểu tượng bi thảm nhất của thế kỷ XX: Nơi người ta trả giá bằng máu chỉ để chạm tới tự do.

Mỹ

Người Mỹ không phải “tỵ nạn chính trị vì Trump” theo nghĩa truyền thống, nhưng có những sự ra đi mang tính phản kháng. Một số nhân vật nổi tiếng như Ellen DeGeneres, Portia de Rossi, Rosie O’Donnell, Sophie Turner từng cân nhắc hoặc đã rời Mỹ sau bầu cử 2024. Rõ ràng hơn, trong quý I/2025, công dân Mỹ mua 520 căn nhà ở Tây Ban Nha, tăng 57 %, nhiều người gọi đó là cuộc “Trump nightmare exodus” - tìm một đời sống nhẹ nhõm hơn dưới bầu trời khác.

Thêm vài số liệu:

 Trung Quốc: ~60 triệu Hoa kiều (trong đó ~10,5 triệu sinh ra ở Trung Quốc).

 Việt Nam: 5–6 triệu Việt kiều, trong đó 2,3 triệu tại Mỹ.

 Ukraine: 5,6 triệu tỵ nạn ở nước ngoài (5/2025); có thể lên tới 6,9 triệu toàn cầu.

 Nga: ~900.000 người đã rời khỏi nước kể từ khi chiến tranh diễn ra.

Như vậy, ai cũng dễ thấy: Không ai rời bỏ quê hương nếu nơi đó còn cho họ cảm giác “ổn”. Nhưng khi cửa sổ cơ hội khép lại, khi thất vọng đè nặng, người ta sẽ tìm lối thoát - vượt biển, vượt biên, hay đơn giản là bay sang một vùng trời dễ thở hơn.

Không ai bỏ quê hương khi ở đó họ hạnh phúc. Họ chỉ bỏ đi khi quê hương bỏ họ trước. Và khi ấy, sự ra đi không còn là phản bội - mà là bản năng sinh tồn.

18.08.2025

K.T.A.G.

Nguồn: thuymyrfi