Pham Doan Trang
Người
trong ảnh là Hoàng Đức Nguyên, sinh năm 1985, em trai kế
của Hoàng Đức Bình – nhà hoạt động nhân quyền sắp
bị Tòa án Nhân dân huyện Diễn Châu (Nghệ An) xét xử
ngày 25/1 tới đây vì tội “lợi dụng các quyền tự do
dân chủ xâm hại lợi ích nhà nước” và “chống người
thi hành công vụ”.
Dưới
đây là đôi lời chia sẻ của Hoàng Nguyên về cuộc sống
của đại gia đình kể từ ngày Bình bị bắt (ngày
15/5/2017, Hoàng Bình bị CA Nghệ An bắt cóc đưa về đồn
và sau đó hợp thức hóa quy trình bằng một… thông cáo
báo chí nêu lý do bắt).
1.
Sau khi Bình bị bắt thì ai thay mặt anh Bình chăm sóc hai
cụ thân sinh ra Bình? Hai cụ có thu nhập gì không, có
lương hưu không?
-
Bố mẹ em đều già rồi, 64 tuổi rồi, không đi làm thuê
gì được. Xưa nay bố mẹ chủ yếu làm nông nghiệp,
trồng lúa, trồng rau, chăn nuôi gà, chứ không có thu nhập
gì thêm ngoài những đồng tiền anh Bình gửi. Anh Bình là
trụ cột kinh tế trong gia đình. Ngày xưa anh Bình đi làm
ở Sài Gòn, kiếm được tiền, gửi về gia đình xây sửa
nhà cửa, chứ bố mẹ thì chẳng có thu nhập gì khác.
2.
Từ ngày anh Bình bước chân vào con đường đấu tranh,
gia đình có ý kiến gì không?
-
Bố mẹ hay anh em em đều ủng hộ anh ấy hết. Anh Bình
là người rất tốt. Em có nói “anh cần gì thì em hỗ
trợ cho anh, không sao hết”. Kể cả bố mẹ em cũng động
viên anh Bình nhiều.
3.
Trong thời gian anh Bình hoạt động, gia đình có chịu sức
ép hay sự cản trở, đe dọa nào từ cơ quan công quyền
không?
-
Tất nhiên là có, mà cũng rất nhiều lần. Hồi anh Bình
ở Sài Gòn, có lần, anh làm gì không biết nhưng chính
quyền ở Nghệ An đưa biên bản nói gia đình ký để nộp
phạt. Bố mẹ em không đồng ý, nói là Bình đủ tuổi
công dân rồi, nó làm gì chúng tôi biết đâu. Bố mẹ
không ký biên bản. Rồi có nhiều lần công an vào nhà em
gái chúng em dọa nạt. Còn như em đây, “nó” triệu
tập, “nó” gửi giấy mời nhiều lắm. Khu vực quanh
nhà, thường cứ có sự kiện nào là “nó” đứng canh
đông, không cho em đi khỏi địa phương, hoặc em đi đâu
“nó” theo đấy. Nhất là dịp anh Bình bị bắt, “nó”
canh nhiều lắm, mấy tuần liên tục. Thành viên gia đình
cũng vậy, ai đi đâu thì “nó” đi theo giám sát.
4.
Hoàng Nguyên, Hoàng Hảo (hai em trai của Hoàng Bình) đều
bị công an triệu tập về vụ án của Hoàng Bình phải
không?
-
“Nó” triệu tập mấy lần nhưng bọn em không lên. Có
cả giấy triệu tập lẫn giấy mời, và nội dung ghi là
lên làm việc chứ chẳng có lý do gì hết, thế nên bọn
em cũng chẳng đi. Chẳng nói chuyện với chính quyền làm
gì.
5.
Sau khi Bình bị bắt, gia đình có gặp khó khăn về kinh
tế không?
-
Cũng có chứ. Tiền thuê luật sư, đi lại thăm nuôi tốn
lắm. Chúng em phải đi rất xa, từ Nghệ An ra Hà Nội hơn
300 km. Tiền xe cộ, tiền thăm nuôi, vất vả cho gia đình
lắm. Ngày xưa anh Bình đi làm thì có điều kiện kinh tế
chứ bây giờ gia đình kiếm được đồng nào thì kiếm
thôi, nuôi anh ấy.
6.
Bao lâu mình đi thăm Bình một lần?
-
Thường thường lịch của trại B14 là một tháng cho gửi
quà hai lần. Chúng em vẫn gửi đồ ăn đều cho anh Bình,
nhưng sách báo thì trại giam không cho mang vào. Nhiều lần
em gửi sách báo mà trại không nhận, bảo là phải xin cơ
quan An ninh Điều tra mới được.
Từ
ngày anh Bình bị bắt (15/5/2017) tới nay, gia đình chưa
một lần được gặp anh ấy. Nhà em làm đơn xin nhưng họ
không cho gặp và cũng chẳng cho biết lý do. Lần gần đây
nhất khi họ chuyển anh Bình từ B14 về trại Nghi Kim ở
Nghệ An, em lại gửi quà và xin gặp nhưng họ không cho,
nói là về Tòa án huyện Diễn Châu mà xin giấy.
Gần
đây trại cũng ra quy định mới là gửi nhu yếu phẩm,
chỉ được gửi không quá 50.000 đồng. Mua tại trại hay
nhận của nhà gửi thì cũng chỉ tối đa 50.000 đồng.
7.
Không biết Hoàng Bình có khỏe không?
-
Về sức khỏe thì có một lần hồi ở trại tạm giam
Nghi Kim, anh Bình kêu đau lưng. Gia đình gửi thuốc thì
chắc chắn nó không cho anh ấy nhận rồi. Khi anh ấy bị
chuyển ra B14 thì thấy luật sư báo lại là sức khỏe
anh ấy cũng bình thường, tức là không đau lưng nữa.
8.
Đã bao giờ chính quyền trao đổi thông tin với gia đình
về vụ án Hoàng Bình chưa?
-
Lúc anh Bình mới bị bắt thì “nó” gửi gia đình thông
báo bắt tạm giam. Kể từ đó đến nay thì chẳng có
giấy tờ gì khác. Việc chuyển trại cũng vậy, không hề
thông báo. Chúng em vào trại Nghi Kim thăm anh Bình thì thấy
bảo chuyển trại rồi, chuyển đi đâu thì trại không
nói. Chúng em gọi cho luật sư, thì luật sư cũng không
biết, anh ấy bảo để anh ấy hỏi lại cơ quan điều
tra đã. Cuối cùng cũng hỏi được, anh ấy báo lại là
anh Bình đã bị chuyển từ Nghi Kim ra trại B14 của Bộ
Công an. Chứ phía chính quyền là không hề thông báo gì
cho chúng em để mà còn biết đường thăm nuôi.
9.
Cá nhân anh đánh giá sao về anh trai mình?
-
Anh Bình là người rất tốt. Anh học xây dựng, có công
việc ổn định, kiếm ra tiền. Anh tính cách cởi mở,
hòa đồng với mọi người, rất nhiệt tình chia sẻ,
giúp đỡ mọi người. Với họ hàng cũng vậy, anh Bình
rất hay chia sẻ, hỗ trợ khi mọi người gặp khó khăn.
Nói tóm lại là anh ấy sống rất hòa đồng, vui vẻ, dễ
gần.
10.
Đã bao giờ anh Bình chuẩn bị cho gia đình tâm lý là anh
ấy có thể đi tù bất cứ lúc nào không?
-
Từ khi vụ Formosa xảy ra thì anh Bình về quê nhiều hơn,
ở nhà nhiều hơn. Em có hỏi anh có nghĩ chuyện sau này
không anh, anh ấy bảo “mai này nếu anh bị bắt, các em
nếu có tinh thần thì đấu tranh thay cho anh. Đừng sợ”.
Biết chúng em còn non yếu, anh ấy bảo: “Thì cứ từ
từ, cái gì cũng vậy, cứ làm rồi quen cả. Anh lúc đầu
cũng như các em thôi, nhưng rồi anh vào mạng tìm hiểu
dần dần, rồi thì có những người có năng lực hơn
người ta sẽ giúp mình. Mình cứ nói ra sự thật là
được, không có gì đâu”.
11.
Nếu anh Bình bị tù nhiều năm – mà chắc là bản án sẽ
nặng, căn cứ vào thái độ của chính quyền đối với
Bình – thì gia đình có chuẩn bị tinh thần cho việc này
không?
- Em biết gia đình sẽ rất vất vả. Đi gửi quà chẳng hạn, bố mẹ già không đi được nữa. Bọn em bây giờ thì cũng có gia đình riêng, cuộc sống riêng rồi, đi thăm nuôi anh thay bố mẹ tức là bọn em phải bỏ công bỏ việc mà đi. Nhưng anh em thì phải có trách nhiệm với nhau thôi. Như em bây giờ đang gánh trọng trách trong gia đình thay anh ấy.
P.Đ.T.
