Bauxite Việt Nam

Mấy ngày qua xuất hiện một số ý kiến ủng quyết định ngày 23/3/2020 của Thủ tướng về việc dừng xuất khẩu gạo, và phản đối kiến nghị ngày 24/3/2020 của Bộ trưởng Bộ Công thương về việc tiếp tục thực hiện xuất khẩu gạo.

Hôm nay, bên cạnh mấy ý kiến phân tích rằng dừng xuất khẩu gạo là không hợp lý hoặc không cần thiết, còn có cả ý kiến phê phán về việc tư vấn bất nhất của Bộ Công thương.

Chúng tôi không rõ trên thực tế việc Thủ tướng quyết định dừng xuất khẩu gạo có xuất phát từ đề nghị của Bộ Công thương hay không (mặc dù báo chí đã đăng tin như vậy). Nhưng, kể cả trong trường hợp ấy, thì người đáng phê phán nhất chính là bản thân Thủ tướng. Vì sao?

Ra quyết định vào ngày 23/3/2020, mà có hiệu lực dừng xuất khẩu gạo từ 0 giờ ngày 24/3/2020 (tức là sau chưa đầy 1 ngày). Thử hỏi, ai có thể trở tay kịp?

Ra một quyết định như vậy, mà không quan tâm đến những người phải chịu thiệt hại bởi quyết định. Không hiểu Thông báo số 121/TB-VPCP ngày 23/3/2020 có đề cập đến biện pháp cụ thể nào không, nhưng trên báo chí thì không thấy biện pháp nào được đưa ra để bù đắp thiệt hại. Thiệt hại không chỉ là những doanh nghiệp xuất khẩu gạo, mà cả hàng triệu nông dân lam lũ. Ai sẽ đứng ra trả khoản tiền bồi thường cho phía nước ngoài do phá vỡ hợp đồng xuất khẩu? Ai sẽ đứng ra trả những khoản nợ mà nông dân đã vay để sản xuất vụ lúa vừa qua? Và ai sẽ nuôi những người nông dân bán thóc không đủ tiền trả nợ?

Nếu cùng với quyết định dừng xuất khẩu gạo, Thủ tướng đồng thời quyết định Chính phủ đứng ra mua số gạo dự định xuất khẩu, hoặc chi một khoản kinh phí tương ứng, để bù đắp thiệt hại cho những người chịu thiệt hại, thì đi một lẽ. Đằng này, Thủ tướng không nghĩ rằng Chính phủ phải có trách nhiệm như vậy. Đó là hạn chế của bản thân Thủ tướng, không thể đổ tội cho Bộ trưởng Bộ Công thương! Đó cũng là một ví dụ điển hình về hạn chế của chế độ độc tài, khi ra quyết định thì nặng về thể hiện quyền lực, hơn là cân nhắc toàn diện về ảnh hưởng tới muôn dân. Nhân danh vì an ninh lương thực, nhưng có lẽ quan tâm nhiều hơn tới an ninh chính trị. Nhân danh quyền lợi muôn dân, nhưng lại phớt lờ quyền lợi hàng triệu nông dân nghèo khổ.

Đối với Trung Quốc, nếu không mua gạo của Việt Nam thì họ sẽ mua gạo của nước khác. Việt Nam không cản trở nổi Trung Quốc mua gạo, mà chỉ đánh mất thị trường và mất tín nhiệm trong quan hệ thương mại quốc tế. Nhưng đối với nông dân Việt Nam, nếu Chính phủ quyết định dừng xuất khẩu gạo, mà không có đền bù thiệt hại, thì họ không có lối thoát.

Nhân tiện, xin viết thêm một điều. Cho đến nay, Chính phủ đã rất thành công trong việc ngăn chặn dịch. Nhưng khi đăng bài ca ngợi về thành công của Chính phủ, thì nên lưu ý rằng: Chính phủ mới thể hiện vai trò lãnh đạo về mặt hành chính, y tế, an ninh và quân đội; còn về mặt kinh tế, tài chính thì hình như chưa đưa ra biện pháp nào, ngoài biện pháp dừng xuất khẩu gạo.

Bauxite Việt Nam

***

Tôi không bàn đến việc dừng hay tiếp tục xuất khẩu gạo vì không phải chuyên môn, chưa đủ số liệu và nhiều thông tin trái ngược chưa thể kiểm chứng. Nhưng tôi vô cùng ngạc nhiên và lo sợ cách điều hành, tham mưu "giật cục" của Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh. Kiểu "sáng đúng, chiều sai đến mai lại đúng" không chỉ khiến dư luận đặt dấu hỏi về năng lực của người đứng đầu Bộ quan trọng nhất của nền kinh tế nước nhà mà văn bản xin tạm dừng lệnh dừng chiều qua của ông ta còn khiến người ta nghi ngờ về những quyết sách của lãnh đạo cấp cao!

Trong cuộc họp CP hôm 23/3, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã đề xuất việc tạm dừng việc xuất khẩu gạo đến hết tháng 5/2020. Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, mục đích của việc tạm dừng xuất khẩu gạo nhằm đảm bảo các mục tiêu, nguyên tắc điều hành xuất khẩu gạo, góp phần ổn định giá gạo trong nước.

Đề xuất này là một trong những lý do chính để Chính phủ ra lệnh dừng xuất khẩu gạo. Cấp dưới đang chuẩn bị thực thi ngay ngày hôm sau nhưng rồi cũng chính Bộ trưởng Tuấn Anh ký tiếp một văn bản đề nghị tạm dừng lệnh dừng này " Sau khi tiếp nhận phản ánh của một số DN"!

Người ta đang tự hỏi khi tham mưu cho Thủ tướng kí chỉ thị dừng xuất khẩu thì ông BT căn cứ vào đâu, dựa vào những số liệu nào và tiếp nhận phản ánh của ai? Và đó cũng là câu hỏi cho văn bản xin tạm dừng lệnh dừng.

Nếu có thì tại sao lại thay đổi 180 độ trong vòng 24 tiếng đồng hồ và số liệu ấy có có đáng tin cậy? Tại sao lại không có những chứng cứ, dữ liệu thuyết phục kèm theo để thuyết phục dự luận và cấp trên? Còn không thì cực kì nguy hiểm vì kiểu điều hành cảm tính này.